Για την Περιφέρεια της Κοινωνίας των Πολιτών, Για την περιφερειακότητα και τον περιφερισμό, Για τις πολιτικές της αειφορίας και της «Οικολογικής Μετάβασης» σε μία κοινωνία της βιώσιμης ευημερίας, Της συμμετοχικής δημοκρατίας και της δημοκρατίας του διαδικτύου, Της κυκλικής οικονομίας και της βιώσιμης ενεργειακής πολιτικής, Της προστασίας και της ανάδειξης του φυσικού κεφαλαίου, Της αγρο-οικολογίας, Της διαχείρισης των υδατικών πόρων, Της οικο-κίνησης, Της συνειδητοποίησης της αξίας του εδάφους και της αναγέννησης των οικιστικών συνόλων, Της οικολογικής ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών, Των περιβαλλοντικών ελέγχων, Των οικολογικών δικτύων, Της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, Της ουσιαστικής προστασίας των δικαιωμάτων των ζώων, Της πραγματικής οικονομίας, κυκλικής, κοινωνικής και συνδεδεμένης με τις χωρικές και τοπικές ρίζες του παραγωγικού συστήματος, της μεταστροφής του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης και της μικρής παραγωγικής αλυσίδας, οριοθετούμενης στο πεδίο των κοινωνικών και περιβαλλοντικών απαιτήσεων και αναγκών, Της διάχυσης των πολιτικών της «Οικολογικής Μετάβασης» σε όλους τους τομείς και όλα τα επίπεδα της πολιτικής της διακυβέρνησης, Για τον άνθρωπο και το περιβάλλον

Κυριακή 26 Ιανουαρίου 2020

Δημιουργική ‘’κατάληψη’’ της εξουσίας



του Θάνου Γιαννούδη,
μέλους των Κινήσεων
«Οικολογική Συμμαχία Αττικής»
και
«Οικολογία Αλληλεγγύη Θεσσαλονίκης»
Με τις διπλωματικές αποτυχίες σε μια κομβική εποχή να διαδέχονται η μία την άλλη, και με τις πολυθρύλητες επενδύσεις να μην έρχονται, η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, για να προστατεύσει το δόγμα μιας κακοποιημένης ‘’κανονικότητας’’, αποφάσισε  να βαφτίσει ως νούμερο ένα εχθρό της τις καταλήψεις  και να ολοκληρώσει την επίθεση που ήδη ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ξεκινήσει σε κάθε τι εναλλακτικό και μη εναρμονιζόμενο με τα κυρίαρχα πρότυπα ζωής και δράσης. Κινδυνολογίες για οπλοστάσια που όλως περιέργως δεν επαληθεύονται ποτέ, επιλεκτική ενθύμηση καταγγελιών ιδιωτών βαλτωμένων για δεκαετίες για καθαρά επικοινωνιακούς λόγους, αλλά και σκληρή καταστολή σε καθ’ όλα φιλήσυχους περίοικους αποτελούν καθημερινότητα, ενισχυόμενη από φιλικά προσκείμενα ΜΜΕ που –επίσης όλως περιέργως- ελέγχονται ενίοτε και για διαπλοκή με τα κέντρα εξουσίας. Οι επιχειρήσεις της αστυνομίας στην Αθήνα έχουν ήδη ξεκινήσει τμηματικά, ενώ πρόσφατα και ο κυβερνητικός Δήμαρχος της Θεσσαλονίκης απηύθυνε έκκληση στον αρμόδιο Υπουργό να συμπεριλάβει και τις καταλήψεις της συμπρωτεύουσας στις βίαιες αυτές εκκενώσεις.

Ο οικολογικός χώρος, βασιζόμενος σε αρχές πασιφιστικές και έχοντας ως όπλο του τη μη βίαιη επικοινωνία, προφανώς δεν επικροτεί κατ’ αρχήν την κατάληψη ξένης περιουσίας ως μέσο πάλης, παρά μόνο την ερμηνεύει ως μια έσχατη κραυγή αποκλεισμένων κοινωνικών στρωμάτων από την ισοπεδωτική μηχανή της σύγχρονης αλλοτρίωσης. Κατανοούμε, ωστόσο, πως η κατάσταση είναι ευρύτερη και πολυεπίπεδη, αφού και τα περισσότερα κτήρια που καταλαμβάνονται αφέθηκαν για δεκαετίες εγκαταλειμμένα και οι δραστηριότητες εντός τους τα διατηρούν και τα ξαναζωντανεύουν, αλλά και η έσχατη στοχοποίησή τους εξυπηρετεί άλλου είδους σκοπιμότητες. Αξίζει να δούμε την κατάσταση ολιστικά και να εκθειάσουμε εναλλακτικές πρακτικές που ήδη λαμβάνουν χώρα σε δεκάδες αυτοδιαχειριζόμενα εγχειρήματα τέτοιου είδους, όπως οριζόντιες αμεσοδημοκρατικές δομές, ανταλλακτικά παζάρια, απευθείας διάθεση προϊόντων από παραγωγούς, δωρεάν μαθήματα σε όσους μαθητές κι όσες μαθήτριες έχουν ανάγκη, κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία, έμπρακτη βοήθεια σε πρόσφυγες και μετανάστες που συντείνει στην ενσωμάτωσή τους, εκτιμώντας παράλληλα και την προσπάθεια εξοβελισμού βίαιων στοιχείων αναταραχής πρώτα από τους ίδιους τους συμμετέχοντες στα εγχειρήματα αυτά.

Αν η Κυβέρνηση σκεφτόταν έξυπνα και μακροπρόθεσμα κι είχε για στόχο της την καταλλαγή των παθών αντί για τις διασταλτικές εικόνες των δελτίων ειδήσεων, θα έπαιρνε πρώτη την πρωτοβουλία να ρυθμίσει μια κατάσταση που –θέλουμε δε θέλουμε- είναι υπαρκτή. Ο οικολογικός χώρος πάντοτε πρότεινε να λάβει πρώτη η ίδια η Πολιτεία πρωτοβουλίες για την απόδοση χώρων στα εναλλακτικά κινήματα κι εγχειρήματα, κατά το πρότυπο πολύ επιτυχημένων και καθόλου επιθετικών πρακτικών που λαμβάνουν χώρα σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης εδώ και δεκαετίες. Με τον τρόπο αυτό, τα οφέλη είναι πολλαπλά: και προστατεύονται κτήρια του Δημοσίου που κινδυνεύουν να καταρρεύσουν και δημιουργούνται σε πολλαπλές γειτονιές εστίες αυτοοργάνωσης κι εναλλακτικών δομών ως αντίβαρο στη μαζική βιομηχανοποιημένη κουλτούρα, ενώ διασφαλίζεται σε μεγάλο βαθμό και η αποφυγή τέλεσης επιθετικών ενεργειών που λειτουργεί από το σύστημα ως η καλύτερη αφορμή για να βάλει σε λειτουργία τους οργανωμένους μηχανισμούς καταστολής του.

Ο οικολογικός χώρος καλεί τους πολίτες, ανεξάρτητα από την πολιτική τους τοποθέτηση, να αγωνιστούν από κοινού ενάντια στη λογική της από τα πάνω επιβολής ομοιομορφίας στην κοινωνία που λαμβάνει χώρα και καταπνίγει όποιον τολμά να σκεφτεί και να δράσει διαφορετικά. Τους προσκαλεί δε, επιπλέον, να συνδράμουν μαζί μας σε μια εναλλακτική κατάληψη που οφείλει να λάβει χώρα, μια δημιουργική ‘’κατάληψη’’ της εξουσίας με σειρά προτάσεων, λαϊκών νομοθετημάτων, αυτοοργανωμένων τοπικών δημοψηφισμάτων, κινημάτων βιωσιμότητας και αυτάρκειας, δημοτικών συνεταιρισμών ενέργειας και κυκλικής οικονομίας. Σίγουρα η δημιουργία ενός νέου ενωτικού πράσινου κόμματος θα συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση, αλίμονο όμως αν περιμένουμε μόνο από τα κόμματα να αλλάξει η ζωή μας και δε δίνουμε πρώτοι ο ένας το χέρι στον άλλο. Γιατί στη βία της παλινορθωμένης δεξιάς την απάντηση θα τη δώσει μόνο η αλληλεγγύη!


Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2020

Η «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ» στο Περιφερειακό Συμβούλιο για το «EuroVelo» και τον ποδηλατικό τουρισμό


Αθήνα, 20-01-2020
Αρ. Πρωτ.:

Προς :                Πρόεδρο Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής,
                           κ. Θεοδωρόπουλο Χρήστο
Κοινοποίηση :  Περιφερειάρχη Αττικής,
                           κ .Γεώργιο Πατούλη
                           κ.κ. Περιφερειακούς Συμβούλους

Θέμα : Αίτημα για συζήτηση προ ημερησίας διάταξης στην 1η Συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου της 22.01.220 αναφορικά με τον ποδηλατικό τουρισμό και τις διευρωπαϊκές ποδηλατικές διαδρομές «EuroVelo» 8 και 11 στην Περιφέρεια Αττικής

Κύριε Πρόεδρε,

Ο ποδηλατικός τουρισμός θεωρείται διεθνώς από τις πιο δυναμικές μορφές εναλλακτικού τουρισμού. Μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2012 - https://ecf.com/sites/ecf.com/files/EP%20study%20on%20EuroVelo%20network.pdf - υπολόγιζε ότι ο ποδηλατικός τουρισμός αφορούσε σε ευρωπαϊκό επίπεδο περισσότερες από 20εκατομμύρια διανυκτερεύσεις τον χρόνο, με συνολική ετήσια συμβολή στην οικονομία ύψους 44 δις ευρώ περίπου.

Φιλικός προς το περιβάλλον, ο ποδηλατικός τουρισμός έχει το πλεονέκτημα να εκτείνεται σε όλες τις εποχές του χρόνου, να δημιουργεί οικονομικές δραστηριότητες σε όλη τη διαδρομή των ποδηλατών (και όχι μόνο στα βασικά σημεία προορισμού), αλλά και να ενθαρρύνει την ουσιαστική γνωριμία των επισκεπτών με το περιβάλλον, τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής των κατοίκων κάθε περιοχής. Παράλληλα βελτιώνει την ποιότητα ζωής των τοπικών κοινωνιών, καθώς γίνεται καταλύτης για ποδηλατικές υποδομές που ενθαρρύνουν και διευκολύνουν τη χρήση ποδηλάτου σε τοπικό επίπεδο, με προφανή οφέλη για το κυκλοφοριακό αλλά και τη δημόσια υγεία. Από αυτή την οπτική, το διευρωπαϊκό δίκτυο ποδηλατικών διαδρομών της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατών «EuroVelo» αποκτά σημαίνουσα σημασία.


Το «EuroVelo» αποτελεί τον βασικό κορμό των διεθνών υποδομών ποδηλατικού τουρισμού και αναπτύσσεται μέσω 17 διαδρομών συνολικού μήκους 70.000χλμ., που διασχίζουν την ήπειρο της Ευρώπης, εκ των οποίων τα 45.000χιλιόμετρα είναι ήδη σε λειτουργία. Τρεις από τις διευρωπαϊκές διαδρομές του «EuroVelo» καλύπτουν και την Ελλάδα, αλλά δυστυχώς δεν έχουν τύχει ακόμη υλοποίησης:
- η διαδρομή 8: Κάδιξ/Γιβραλτάρ-Ηγουμενίτσα-Αθήνα-Κύπρος,
- η διαδρομή 11: Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Κεντρική Ευρώπη-Βόρειο Ακρωτήριο και,
- η διαδρομή 13: στα ίχνη της διαίρεσης της Ευρώπης κατά τον Ψυχρό Πόλεμο που καλύπτει και παραμεθόριες περιοχές στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.

Σε πρόσφατη επικοινωνία μας με τον Εθνικό Συντονιστή του «EuroVelo» για την Ελλάδα - την οργάνωση «Πόλεις για το Ποδήλατο - Cities for Cycling» - ενημερωθήκαμε ότι έχει επιλεγεί η στενή συνεργασία με τις κατά τόπους Περιφέρειεςγια την κατ’ αρχή χάραξη των διαδρομών σε ήδη υπάρχοντες δρόμους χαμηλής κυκλοφορίας, με στόχο αφενός την ασφαλή συνύπαρξη των ποδηλατών με τα μηχανοκίνητα οχήματα και αφετέρου την ολοκλήρωση και  λειτουργία του έργου σε σύντομο χρονικό διάστημα, με χαμηλό οικονομικό κόστος.

Σύμφωνα με το διευρωπαϊκό δίκτυο του «EuroVelo», οι διαδρομές 8 και 11 συγκλίνουν στην Περιφέρεια Αττικής : στη βόρεια πλευρά της από τη Χαλκίδα και στη δυτική της από την Κορινθία. Σημειωτέο ότι η διαδρομή 11 διασχίζει την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, τμήμα για το οποίο υπάρχει ήδη κινητικότητα και μελέτες υπό εκπόνηση. Αντίθετα, για τη συνέχεια των διαδρομών στην Αττική δεν φαίνεται να έχει γίνει κάτι μέχρι τώρα. Η ολοκλήρωσή τους θα εισάγει την Περιφέρεια Αττικής στον χάρτη του διεθνούς ποδηλατικού τουρισμού και θα δημιουργήσει συνέργειες τόσο με τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο, όσο και με τις ποδηλατικές διαδρομές που έχουν ήδη δημιουργηθεί ή σχεδιάζονται, ιδιαίτερα στο Λεκανοπέδιο Αττικής. Θα εμπλουτίσει το τουριστικό προϊόν της Αττικής, θα βοηθήσει στην ανάδειξη νέων σημείων τουριστικού ενδιαφέροντος και θα προσφέρει νέες δυνατότητες βιώσιμων μετακινήσεων για τους πολίτες της Αττικής, τόσο για τις καθημερινές τους διαδρομές όσο και για αναψυχή.

Υπενθυμίζουμε τέλος ότι, ως προς τα παραπάνω, το «Πράσινο Ταμείο» εξασφάλισε μόλις το περασμένο φθινόπωρο χρηματοδοτικό εργαλείο μελετών για τις 2 διαδρομές που θα διέρχονται από 7 Περιφέρειες της χώρας. Επιπλέον, αποφάσισε τη δέσμευση ποσού έως 10 εκ. ευρώ για την εκπόνηση επικαιροποιημένης μελέτης και την εκτέλεση του Βόρειου Ποδηλατικού Άξονα «Γκάζι - Κηφισιά», που θα ολοκληρώσει τον ενιαίο - πλέον - ποδηλατόδρομο «Φαληρικός Όρμος - Κηφισιά».


Ως εκ τούτου,

η «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ για την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ» καλούμε την Περιφερειακή Διοίκηση Αττικήςνα προχωρήσει άμεσα σε διαβούλευση με τον Εθνικό Συντονιστή του «EuroVelo» για την Ελλάδα έτσι ώστε να προγραμματίσει τάχιστα το όλο έργο και να προχωρήσει στην υλοποίηση του, μέσω υποδομών χαμηλού κόστους και άμεσης απόδοσης, ενημερώνοντας σε μηνιαία βάση το Σώμα για την πορεία της όλης υπόθεσης.

Επιπρόσθετα, καλούμε την Περιφερειακή Διοίκηση να ενημερώσει το Σώμα στην μεθεπόμενη συνεδρίαση τουΠεριφερειακού Συμβουλίου για τις ενέργειες που έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα αναφορικά με την ανάπτυξη του ποδηλατικού τουρισμού στην Περιφέρειά Αττικής - διαβούλευση με ενδιαφερόμενους φορείς, όπως οι ποδηλατικές οργανώσεις και οι φορείς όσων δραστηριοποιούνται στον χώρο του τουρισμού, εκπονημένα σχέδια, βαθμός υλοποίησης τους κ.λπ.

Για την «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ για την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ»
Ο Επικεφαλής
Γιώργος Δημητρίου

Συνάντηση του συλλόγου ρεματιάς με τον δήμαρχο Αμαρουσίου



Συνάντηση γνωριμίας πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 16/1/2020 μεταξύ του Δημάρχου Αμαρουσίου κου. Θεόδωρου Αμπατζόγλου παρουσία των Αντιδημάρχων κ.κ. Κων/νου Ρώτα και Ε. Κάββαλου και αντιπροσωπείας του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος & Ρεματιάς Πεντέλης – Χαλανδρίου, αποτελούμενη από την Πρόεδρο Μαρίνα Σμαραγδή και τα μέλη Ρούλα Καϊμάκη και Δημήτρη Σταμέλο(Πρόεδρο, επίσης, του συλλόγου «Νέο Μαρούσι»).

Κατά τη συνάντηση κατατέθηκε σχετικό Υπόμνημα και συζητήθηκαν τα εξής θέματα:
1. Η επίσπευση των διαδικασιών για τη φύτευση χώρου - ιδιοκτησίας Δημοσίου - παρά την οδό Φραγκοκκλησιάς, προκειμένου αυτή να ολοκληρωθεί μέσα στη φετινή φυτευτική περίοδο.
2. Η κακή κατάσταση του ρέματος στην περιοχή, κυρίως, του Ν. Αμαρουσίου (ανεξέλεγκτες χρήσεις, υποσκαφές, καταπτώσεις πρανών) και η «απαραίτητη» υλοποίηση από πλευράς Δήμου της Πράξης Εφαρμογής του ΓΠΣ 11 Ο.Τ. για τη διάνοιξη της παραρεμάτιας οδού, όπως προβλέπει το Π.Δ./1995.
3. Το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) για το οποίο ζητήθηκε να προσκληθεί ο Σύλλογος στις επόμενες (Β και Γ) φάσεις της δημόσιας διαβούλευσης, ώστε να καταθέσει τις προτάσεις του – εάν χρειαστεί - με την ενσωμάτωση σε αυτό των προβλέψεων του Π.Δ./1995.
4. Ζητήματα εκτάσεων (14 ΚΑΕΚ) που ανήκουν στην Α’ ζώνη προστασίας της Ρεματιάς και μεταβιβάστηκαν στην ΕΤΑΔ Α.Ε. για τα οποία ζητήθηκαν ενέργειες από πλευράς Δήμου για την επιστροφή τους, καθώς σε αυτές δεν επιτρέπεται «καμία χρήση».
5. Τη δυνατότητα σύστασης διαβαθμιδικού συνδέσμου (βάσει των άρθρων 105 και 106 του ν. 3852/2010) από την Περιφέρεια και τους 4 παραρεμάτιους δήμους αντί του φορέα διαχείρισης που προβλέπεται από το Π.Δ./1995, η σύσταση του οποίου αντιμετωπίζει προβλήματα.


Ειδικότερα, για τα θέματα που τέθηκαν, ο κος. Αμπατζόγλου δήλωσε ότι :
1. Ο Δήμος θα είναι αρωγός προκειμένου να υλοποιηθεί η φύτευση της έκτασης της παράπλευρης της οδού Φραγκοκκλησιάςπριν τη λήξη της φυτευτικής περιόδου.
2. Θα υπάρξουν πρωτοβουλίες του Δήμου σε θέματα αρμοδιότητας του (π.χ. αποσταθεροποίηση πρανούς λόγω κακής κατασκευής αγωγού ομβρίων). Σε σχέση με την υλοποίηση της Πράξης Εφαρμογής πρότεινε να ξεκινήσει η μερική έστω διάνοιξη της παραρεμάτιας οδού.
3. Θα ζητηθεί από την συσταθείσα Ομάδα Εργασίας του Δήμου για το ΣΒΑΚ να συμπεριληφθεί ο Σύλλογος στα δύο επόμενα στάδιά του.
4. Θα προβεί στις απαραίτητες ενέργειες προς το Υπουργείο Οικονομικών και την ΕΤΑΔ για τη διεκδίκηση και την επιστροφή στο Δήμο των αναφερομένων στα 14 ΚΑΕΚ εκτάσεων της Α’ ζώνης της ρεματιάς.
5. Άκουσε με ενδιαφέρον την πρόταση για τη σύσταση ενός διαβαθμιδικού συνδέσμου.


Ο κος. Θ. Αμπατζόγλου, κλείνοντας τη συζήτηση, δήλωσε ότι «η προστασία του περιβάλλοντος είναι απαραίτητη και αυτονόητη υποχρέωση καθενός ξεχωριστά προς όφελος του κοινωνικού συνόλου» και ότι ο Σύλλογος είναι σαφές από τις ενέργειές του ότι κινείται προς αυτή την κατεύθυνση, αγωνιζόμενος για την προστασία της Ρεματιάς και του περιβάλλοντος των παραρεμάτιων Δήμων.

Από : https://sosrematia.blogspot.com/2020/01/blog-post_18.html

Τρίτη 14 Ιανουαρίου 2020

H «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ» θέτει το θέμα της διάθεσης των εγκαταλελειμμένων χώρων και κτιρίων στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής


Αθήνα, 11-01-2020
Αρ. Πρωτ.:

Προς :              Πρόεδρο Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής,
                          κ. Θεοδωρόπουλο Χρήστο
Κοινοποίηση : Περιφερειάρχη Αττικής, 
                          κ .Γεώργιο Πατούλη
                          κ.κ. Περιφερειακούς Συμβούλους

Θέμα :            Αίτημα για συζήτηση προ ημερησίας διάταξης στην 1η Συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου της 15.01.220 αναφορικά με τη μεταβατική επανάχρηση κτιρίων και χώρων της Περιφέρειας και των Δήμων Αττικής ως ουσιαστικό εργαλείο αστικής αναγέννησης

Κύριε Πρόεδρε,

1_

Τι είναι οι πόλεις; Είναι τα κτίρια ; Οι δρόμοι τους ; Τα πάρκα, οι υποδομές και οι ελεύθεροι τους χώροι; «Οι πόλεις είναι κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμα των υποδομών τους», έγραφε ένας από τους πλέον γνωστούς μελετητές τους. «Οι πόλεις ξεπερνούν τα τούβλα, το κονίαμα, το τσιμέντο και το χάλυβα τους. Οι πόλεις είναι τα δοχεία στα οποία χύνεται και δουλεύεται η ανθρώπινη γνώσηΟι πόλεις αποτελούν αντανάκλαση ενός πλήθους ιστοριώνΕίναι το υπέροχο συναίσθημα του ανθρώπου, είναι μια επινόηση, είναι μία επινόηση του ανθρώπου».

Οι πόλεις αποτελούν δυναμικό φαινόμενο, ως καθρέπτης δρώντων και δράσεων, των ιστοριών των ανθρώπων και των κοινωνιών που τις έφτιαξαν, τις φτιάχνουν και τις λειτουργούν. Ενσωματώνουν και αντανακλούν γοργά τις κοινωνικές αλλαγές, τόσο στην ακμή όσο και στην παρακμή τους. Η πολύπλοκη τριπλή, οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση, που άρχισε να εκδηλώνεται εδώ και 40 περίπου χρόνια, αποτυπώθηκε βαθιά στις αστικές περιοχές της δυτικής Ευρώπης με τα σημάδια ακόμη έντονα στον πολεοδομικό ιστό τους : αποβιομηχάνιση, αποσύνθεση του εμπορικού ιστού, εγκατάλειψη και ερημοποίηση ολόκληρων περιοχών, υποβάθμιση κτιριακού δυναμικού, υποβάθμιση ή και εγκατάλειψη δημόσιου χώρου, υποβάθμιση φυσικού περιβάλλοντος.

Μπροστά στο μέγεθος και στην πολυπλοκότητα του προβλήματος, της συγχρονισμένης κατάρρευσης του αστικού και του κοινωνικού ιστού και των απορροιών τους, επιστήμη, επαγγελματίες της πρωτοπορίας αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση, επεξεργάστηκαν και κατέθεσαν, από την δεκαετία του ’80, το μοναδικό εργαλείο που είναι σε θέση να το αντιμετωπίσει συνολικά : εκείνο της αστικής αναγέννησης.


- Αστική αναγέννηση ως αναζωογόνηση και αποκατάσταση οικονομικών δραστηριοτήτων, κοινωνικών λειτουργιών και περιβαλλοντικής και αστικής ποιότητας σε μαρασμό.
- Αστική αναγέννηση ως συνολική παρέμβαση μετατροπής της κοινωνικο-οικονομικής δομής μιας συγκεκριμένης αστικής περιοχής στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας, μέσω του εκσυγχρονισμού του αστικού ιστού, της βελτίωσης του αστικού περιβάλλοντος, της προσέλκυσης νέων δραστηριοτήτων και της διαφοροποίησης των κοινωνικών δομών (από το «Γλωσσάριο Χωροταξίας Συνόδου Υπουργών Χωροταξίας Συμβουλίου Ευρώπης – CEMAT»).
- Αστική αναγέννηση ως σύγχρονη αστική πολιτική, με στόχο την επανενεργοποίηση του χώρου μέσω της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών, την αναζωογόνηση των κοινωνικών σχέσεων, τη δημιουργία νέων οικονομιών και την ανάκτηση της κτιριακής και πολιτιστικής κληρονομιάς, βάσει των αρχών της κοινωνικής περιεκτικότητας, της καινοτομίας και της αειφορίας.

Από αυτή την τελευταία σκοπιά, αστική αναγέννηση σημαίνει ουσιαστικά εξοικονόμηση μέσω της επανάχρησης της κενής ή και υποχρησιμοποιημένης αστικής γης - παλαιότερων δομημένων εκτάσεων, κτιρίων και αδόμητων χώρων - σημαίνει πολιτική μέσω της οποίας προάγεται ο συνεκτικός αστικός ιστός, η μείωση της ζήτησης μετακινήσεων και η μείωση της ζήτησης για κατανάλωση φυσικής γης, σημαίνει πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση φυσικών πόρων. Εργαλείο της αστικής αναγέννησης είναι η αστική ανάπλαση, ο φυσικός σχεδιασμός των παρεμβάσεων που κρίνει αυτή ως απαραίτητες καθόσον αστική πολιτική.


2_

Μέσα από δημόσιο διάλογο 30 ετών, σε όλη την Δυτική Ευρώπη η αστική αναγέννηση γίνεται μέτρο και θεσμός και η προσωρινή κατάληψη, ή μεταβατική επανάχρηση, ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία της, μέσω της αναζωογόνησης των εγκαταλελειμμένων κτιρίων των πόλεων και τη λειτουργική ζωντάνια αστικών κενών, με όρους πολιτιστικούς, κοινωνικούς, εκπαιδευτικούς, διάδρασης και συμμετοχής.

Τα κτίρια και οι μη δομημένοι χώροι της πόλης παρουσιάζουν περιόδους εντατικής, περιορισμένης ή και μηδενικής χρήσης, κατά τις οποίες παρεμβάλλονται στιγμές μετάβασης, αβεβαιότητας και, ίσως, ακινησίας. Οι αιτίες της καθυστέρησης της πιθανής μετάβασηςτων εγκαταλελειμμένων κτιρίων και ανοιχτών χώρων σε νέες χρήσεις είναι πολλές και, συχνά, οφείλονται σε ιδιοκτησιακά, στο υψηλό κόστος της ανάπλασης και της περιβαλλοντικής αποκατάστασης, σε πιθανές πολιτικές αντιστάσεις, σε τοπικές διαμαρτυρίες για σχέδια ξένα προς το τοπικό περιβάλλον, στις χρονοβόρες διαδικασίες έγκρισης των σχεδίων αποκατάστασης ή και στο χαμηλό οικονομικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η περιοχή τους. Ελεύθερα από οικονομικές πιέσεις, στο μεσοδιάστημα της μετάβασης από την παλαιά στην νέα χρήση είναι δυνατό να δεχθούν σε πειραματισμό τις επιλεγόμενες και «ενδιάμεσες χρήσεις», προσωρινές δραστηριότητες και παροδικά κοινωνικά σχέδια σε θέση να προσφέρουν χρήσιμα σενάρια στην κατεύθυνση της αστικής αναγέννησης.

Σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις τα κτίρια και οι χώροι σε μετάβαση αποτελούν εδώ και δεκαετίες πολύτιμα αστικά αποθέματα για την πραγμάτωση συλλογικών ονείρων, για την έμπνευση μιας πλειάδας διαφορετικών δραστηριοτήτων και τη δημιουργίας άτυπων οικονομιών σε τοπικό επίπεδο που συμβάλλουν στην επιτάχυνση της οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης : πειραματισμός νέων μορφών τέχνης, εκκίνηση νέων δραστηριοτήτων για συλλογικότητες που ασχολούνται με τα κοινωνικά δρώμενα, δημιουργία προσωρινών φοιτητικών κατοικιών, οργάνωση χώρων αλληλέγγυου εμπορίου και χώρων εκδηλώσεων, οργάνωση αστικών κήπων ή και χώρων προσωρινής φιλοξενίας.

«Η αστική αναγέννηση περνά μέσα από την προσωρινή κατάληψη» στάθηκε το μότο εκδηλώσεων σε σειρά από ευρωπαϊκές μητροπόλεις με στόχο την σωτηρία δημόσιων χώρων από την εγκατάλειψη και την παράδοση τους, ανανεωμένων, στην κοινωνία. Η προσωρινή κατάληψη, ή μεταβατική επανάχρηση, συνέδραμε στη δημιουργία ζωντανών δικτύων μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, συλλόγων, συλλογικοτήτων και απλών πολιτών, στην κατεύθυνση της επανάχρησης εγκαταλελειμμένων κτιρίων λιμανιών, σιδηροδρομικών σταθμών, εργοστασίων, σχολείων και εγκαταστάσεων αγορών, εμπορικών κέντρων και αγροκτημάτων, πολυκατοικιών και κενών διαμερισμάτων, κενών γραφείων και καταστημάτων ή, ακόμη και ενδιάμεσων χώρων υποδομών και μη καλλιεργούμενων εκτάσεων. Κοντά στο τέλος μιας 30ετίαςδημόσιου διαλόγου και πρακτικών εφαρμογών γύρω από το θέμα, η προσωρινή κατάληψη, ή μεταβατική επανάχρηση, συνέδραμε σε μία σημαντική αλλαγή παραδείγματος : Οι τόποι εγκατάλειψης μπορούν να μεταμορφωθούν σε τόπους παραγωγής πραγματικών αξιών και ενός βιώσιμου μέλλοντος.


3_

Παρά τα διαρκώς διογκούμενα κρίσιμα προβλήματα υποβάθμισης των ελληνικών πόλεων από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 - αποβιομηχάνιση, έξοδος επιχειρήσεων από την πόλη, μεταφορά κατοικίας σε προαστιακές περιοχές, ερήμωση των κέντρων, διαρκώς αυξανόμενος αριθμός εγκαταλελειμμένων χώρων και κτιρίων, αποεπένδυση, αύξηση των χωρικο-κοινωνικών ανισοτήτων, αστική ανεργία, μείωση των κοινωνικών υπηρεσιών, διάρρηξη του δημόσιου χώρου - η έννοια της αστικής αναγέννησης παρέμεινε κυριολεκτικά στο περιθώριο ελάχιστων ακαδημαϊκών συζητήσεων. Στην θέση της χρησιμοποιήθηκε ευρέως η περιοριστική έννοια της αστικής ανάπλασης, υποστηριζόμενης από κονδύλια ΕΕ, που βρήκε ελάχιστη εφαρμογή και έδωσε σχεδόν μηδενικά αποτελέσματα. Κατ’ ακολουθία και παράλληλα, παρέμεινε σχεδόν άγνωστη και η οπτική της μεταβατικής επανάχρησης.

Μία αξιοσημείωτη προσπάθεια στην κατεύθυνση της παροχής μη χρησιμοποιούμενων δημόσιων κτιρίων σε νομικά πρόσωπα και φορείς της κοινωνίας των πολιτών πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2017 και 2018, σε συνέχεια της ψήφισης του νόμου περί ««Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας». Και αυτή τη φορά, όμως, δεν υπήρξαν χειροπιαστά αποτελέσματα κυρίως ως προς την επάνοδο στην ζωή της υποβαθμισμένης πόλης.
1. Τον Οκτώβριο 2016 ψηφίζεται ο νόμος 4430περί «Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και ανάπτυξης των φορέων της και άλλες διατάξεις».
2. Τον Σεπτέμβριο του 2017 το Υπουργείο Εργασίας δημοσιοποιεί πρόσκληση βάσει των νόμων 4315/2014 (Α΄ 269), 4430/2016 (Α΄ 205), 4038/2012 (Α΄ 14) και του π.δ. 715/1979 (Α΄ 212), με τίτλο «Ανάκτηση των Ακινήτων του Ιστορικού Κέντρου της Αθήνας - Αξιοποίηση με όρους κοινωνικής ανταπόδοσης», με την οποία καλεί Υπηρεσίες του Δημοσίου, νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, νομικά πρόσωπα κοινωφελούς ή ανθρωπιστικού χαρακτήρα και φορείς κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για παραχώρηση μεταβατικής επανάχρησης των μη χρησιμοποιούμενων ακινήτων των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) και του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ), εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων, κατά τρόπο που θα εξυπηρετεί δημόσιο ή κοινωφελή σκοπό.
3. Τον Ιούλιο 2018 ψηφίζεται ο νόμος 4555 μέσω του οποίου προστίθενται στο π.δ. 242/1996 (Α΄179) οι εξής παράγραφοι :
- (4.) Με απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του, επιτρέπεται να παραχωρείται δωρεάν η χρήση ακινήτων της οικείας περιφέρειας σε Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας του ν. 4430/2016 (Α΄205) που έχουν την έδρα τους ή ασκούν τη δραστηριότητά τους στην οικεία περιφέρεια, για την ενίσχυση της τοπικής κοινωνικής ωφέλειας, όπως αυτή ορίζεται στην παρ. 3του άρθρου 2 του ν. 4430/2016. Η διάρκεια της παραχώρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη. Μετά τη λήξη της πενταετίας, επιτρέπεται η απευθείας εκμίσθωση του ίδιου ακινήτου στον παραχωρησιούχο φορέα Κ.Αλ.Ο., με απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του. Το μίσθωμα των ακινήτων καθορίζεται από την επιτροπή της παραγράφου 4 του άρθρου 13. Σε περίπτωση παράβασης των όρων της παραχώρησης ή των διατάξεων του ν. 4430/2016, η παραχώρηση ανακαλείται με απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων.
- (5.) Με απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου, επιτρέπεται η δωρεάν παραχώρηση χρήσης κινητών πραγμάτων της οικείας περιφέρειας σε φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας του ν. 4430/2016 που έχουν την έδρα τους ή ασκούν τη δραστηριότητά τους στην οικεία περιφέρεια, για την επιτέλεση των σκοπών τους.»

Ως εκ τούτου,

δεδομένων των παραπάνω, των πολυετών και πολυπληθών ευρωπαϊκών εμπειριών γύρω από το θέμα και των σχετικών χρηματοδοτικών εργαλείων, καλούμε το Περιφερειακό Συμβούλιο να καταστεί αρωγός της προσπάθειας αστικής αναγέννησης της Περιφέρειας Αττικής, με πρώτο βήμα τη διάθεση των μη χρησιμοποιούμενων ή και εγκαταλελειμμένων κτιρίων και χώρων ιδιοκτησίας της, ή και ιδιοκτησίας των Δήμων της, με όρους μεταβατικής επαναχρησιμοποίησης. Ως προς αυτό, προτείνουμε την άμεση συγκρότηση μίας ad hoc διαπαραταξιακής Επιτροπής η οποία θα πρέπει να καταθέσει στο Σώμα, εντός 5μήνου, πλήρη και άμεσα εφαρμόσιμη πρόταση που θα συνοδεύεται από τον κατάλογο των διαθέσιμων για τον σκοπό κτιρίων και χώρων καθώς και από την σχετική «Χάρτα» αρχών που οφείλουν να διέπουν την όλη διαδικασία, π.χ. ανάλογη με εκείνη του Δήμου των Παρισίων.

Για την «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ για την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ»
Ο Επικεφαλής
Γιώργος Δημητρίου

Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2020

Ιστορική απόφαση στην Μ. Βρετανία : ο ηθικός βιγκανισμός αποτελεί «φιλοσοφικό πρόταγμα» και πρέπει να προστατεύεται νομοθετικά



Μία σαφώς ιστορική απόφαση εξέδωσε εχθές, 3 Ιανουαρίου, το δικαστήριο του Νόργουιτς, 100 μίλια βορειοανατολικά του Λονδίνου : o ηθικός βιγκανισμόςπρέπει να θεωρηθεί ως «φιλοσοφικό και όχι θρησκευτικό πρόταγμα», αξίζει σεβασμού σε μία δημοκρατική κοινωνία, δεν είναι ασυμβίβαστος με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, δεν έρχεται σε σύγκρουση με τα θεμελιώδη δικαιώματα των άλλων και, ως εκ τούτου,  θα πρέπει να προστατεύεται νομοθετικά βάσει του «Equality Act2010», της απόφασης του Βρετανικού Κοινοβουλίου που αποτελεί τη βάση του νόμου κατά των διακρίσεων.

Η ιστορική απόφαση του βρετανικού δικαστηρίου αποτελεί προιόν του δικαστικού αγώνα που είχε εκκινήσει ο βίγκαν ακτιβιστής και ζωολόγος, Jordi Casamitjjana, εναντίον της «League Against Cruel Sports», του πρώην εργοδότη του και οργάνωσης υπέρ της ευζωίας των ζώων που διοργανώνει εκστρατείες για τον τερματισμό των μαχών ζώων και των βίαιων «αθλημάτων» όπως το κυνήγι της αλεπούς, του λαγού και του ελαφιού. Ο δικαστικός αγώνας του βρετανού ακτιβιστή εκκίνησε μετά την άδικη απόλυση του ως ηθικού βίγκαν - το 2008 - όταν αποκάλυψε ότι το συνταξιοδοτικό ταμείο του εργοδότη του επένδυε σε εταιρείες που πραγματοποιούν πειράματα σε ζώα. Η υπεράσπιση του βασίστηκε σε ένα υπόμνημα 1.000σελίδων το οποίο κατέληγε στο γεγονός ότι απολύθηκε καθόσον ηθικός βίγκαν.

«Είναι μία απόφαση πολύ σημαντική για εμάς τους «ηθικούς βίγκαν» δήλωσε ο Casamitjjana μετά την απόφαση. «Από εδώ και πέρα θα πρέπει να αισθανόμαστε πολύ πιο δυνατοί… Θα είμαστε σε θέση να εκδηλώνουμε ακόμη πιο ανοιχτά και ακόμη πιο ελεύθερα τις πεποιθήσεις μας. Και αυτό θα είναι σίγουρα καλό για χιλιάδες ζώων που εκμεταλλεύεται ακόμη ο άνθρωπος…»

Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2020

Απόψεις του «Οικολογικού Φεντεραλισμού» (μέρος 1ο)


του Giorgio Grimaldi *

Τόσο η θεωρητική οπτική όσο και οι πρακτικές της πολιτικής οικολογίας και του φεντεραλισμού παρέχουν τις βάσεις ανάπτυξης ενός άλλου πολιτικού σχεδίου σε θέση να αντιπαρέλθει θετικά τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης και να χαράξει τον δρόμο προς ένα μέλλον βιώσιμης ευημερίας - ασφάλειας, ειρήνης και περιβαλλοντικής προστασίας - ιδιαίτερα αναγκαίο σε εποχές κλιματικής κρίσης. Παρά τις πολλές, διαφορετικές και διακριτές, απόψεις της οικολογικής οπτικής και της φεντεραλιστικής προσέγγισης, ο καθορισμός ενός πεδίου κοινών αξιών και κοινών στόχων προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία συγκεκριμενοποίησης πολιτικών προαγωγής της διαφοροποίησης στην ενότητα, της αλληλεξάρτησης στην αυτονομία, της αλληλεγγύης και των δίκαιων σχέσεων, στο πλαίσιο του σεβασμού των οικοσυστημικών ισορροπιών του πλανήτη.

Πολιτική Οικολογία και Φεντεραλισμός : Συγκλίσεις και διαφορές

Ο μετα-υλισμός, η κουλτούρα του περιορισμού της ανάπτυξης που απορρέει από την κριτική του καπιταλισμού και του καταναλωτισμού, ο ακτιβισμός για την προστασία του περιβάλλοντος, η αναζήτηση της ειρήνης, η υπεράσπιση της τοπικότητας και η τάση προς τον κοινοτισμό, αποτελούν σημαντικά χαρακτηριστικά της οικολογικήςθεώρησης και πράξης. Η σύγκλιση με τα φεντεραλιστικά προτάγματα της αυτονομίας, της ενίσχυσης της τοπικής διάστασης, της αλληλεγγύης και της σοσιαλδημοκρατικής οπτικής, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ιδανικό πεδίο περιβαλλοντικήςεπανάστασης. Η ελάχιστη και συγκυριακή προσοχή στο περιβάλλον - η οποία εκδηλώνεται ως επί το πλείστο στις περιπτώσεις φυσικών καταστροφών - και η περιορισμένη και ασταθής κοινωνική αποδοχή των πράσινων κομμάτων, δείχνουν ότι η Πολιτική Οικολογία δεν θεωρείται ακόμη ως προτεραιότητα αν και υπάρχουν σαφή σημάδια της οικολογικής - πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής - μετάβασηςσε μία κοινωνία της απανθρακοποίησης, δίχως ορυκτά καύσιμα.

Είναι αναγκαία πλέον η σύνταξη ενός στρατηγικού πολιτικού σχεδίου - επιπρόσθετα και πέραν των πολιτικών και κοινωνικών θεσμών που στηρίζουν τις ήδη δρομολογημένες διαδικασίες αξιοποίησης οικονομικών πόρων μέσω της πολιτικής δράσης - με στόχο την πραγμάτωση των αναγκαίων θεσμικών, κοινωνικών και πολιτισμικών αλλαγών που απαιτεί η ανάπτυξη μιας πράσινης οικονομίας με κύρια χαρακτηριστικά τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, την προστασία των βασικών ζωτικών αγαθών και τη βιώσιμη ευημερία. Παρά ταύτα, η σύνταξη του σχεδίου σκοντάφτει σε σημαντικές διαφορές πολιτικών επιλογών, ιδιαίτερα μεταξύ των θεωρητικών της αποανάπτυξης και των όσων υποστηρίζουν την «πραγματιστική» Πολιτική Οικολογία. Από αυτή την άποψη, το μόνο εργαλείο που θα μπορούσε να συντελέσει στο γεφύρωμα των συχνά αντιφατικών πολιτικών διαφορών - κοινής μήτρας - σε ένα κοινό στόχο και ένα κοινό σκοπό δεν είναι παρά το πολιτικό σχέδιο ενός Οικολογικού Φεντεραλισμού.

Βασικό στόχο των φεντεραλιστικών πολιτικών συστημάτων αποτελεί η διατήρηση της πολιτικής ελευθερίας και της ειρήνης σε δημοκρατικά πλαίσια, μέσω της αυτονομίας της διακυβέρνησης, της διάχυσης εξουσιών και του σεβασμού των μειονοτήτων. Η λήψη των αποφάσεων πραγματοποιείται στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο - όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον πολίτη - με την βοήθεια κοινωνικών, οικονομικών και φορολογικών εργαλείων, βάσει της αρχής της επικουρικότητας. Η ομοσπονδιακή διακυβέρνηση ασκεί εξουσίες όπου είναι απαραίτητο για την ενιαία πολιτική του συστήματος, όπως η οργάνωση της άμυνας, το ενιαίο νόμισμα ή η απονομή της δικαιοσύνης. Τα φεντεραλιστικάπολιτικά συστήματα συνεπάγονται συνέργεια και συνεργασία, υπευθυνότητακαι αποτελεσματικότητα όλων των επί μέρους επιπέδων της διακυβέρνησης και για όλες τις εξουσίες που τους παραχωρούνται συνταγματικά.




Όλα αυτά μπορούν να θεωρηθούν συγκλίνοντα με τις βασικές αρχές και θέσεις της Πολιτικής Οικολογίας, όπως η επικουρότητα, η συμμετοχική δημοκρατία ή και η ριζοσπαστική δημοκρατία, μολονότι η τελευταία δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην αξία της τοπικότητας, στην τοπική εξουσία και στην αυτό-διακυβέρνηση. Πολλοί από τον χώρο της Πολιτικής Οικολογίας υποστηρίζουν την αποκέντρωση και τη συνεργασίασε συνομοσπονδιακό επίπεδο αλλά απορρίπτουν τον κρατισμό και, κατά συνέπεια, τον φεντεραλισμό ως πολιτική επιλογή, μολονότι εφαρμόζεται στο πλαίσιο διαφόρων τύπων διακυβέρνησης ως εργαλείο συμμετοχής της κοινωνίας σε διάφορα και διαφορετικά επίπεδα σύμφωνα με τις αρχές και την οπτική του φεντεραλιστικούκινήματος το οποίο όρισε τη σύγχρονη έννοια της ομοσπονδίας σε πλήρη αμφισβήτηση της απόλυτης επικυριαρχίας του εθνικού κράτους.

Σύμφωνα με τους θεωρητικούς του φεντεραλιστικού κινήματος - όπως ο Κάρλο Καττάνεο - ο φεντεραλισμός αποτελεί το μοναδικό μέσο ώσμωσης ενότητας και πολιτικής ελευθερίας και το καταλληλότερο εργαλείο επίτευξης μιας πολυθεσμικήςενότητας θεμελιωμένης στην ποικιλία των ιστοριών, των πολιτισμικών δεδομένων και των τοπικών - θεσμικών, τεχνο-επιστημονικών, πολιτικών και κοινωνικών - διαστάσεων. Κατ’ αυτούς, ο φεντεραλισμός αποτελεί την πιο κατάλληλη οπτική θεσμικής οργάνωσης μιας συγκεκριμένης τεχνο-επιστημονικής περιόδου, μιας πολυκεντρικής κοινωνίας ικανής να διαχειριστεί τη δημοκρατική της οργάνωση στο πεδίο της οικονομικής ανάπτυξης. Οι θεωρητικοί του φεντεραλισμούαντιτίθενται τόσο στον εθνικισμό, στο συγκεντρωτικό κράτος και στον κρατισμό, όσο και στα μονοπώλια και σε όλες τις μορφές διοικητικού συγκεντρωτισμού, τα οποία θεωρούν εμπόδιο της αυτόνομης ανάπτυξης και ευημερίας στους πιο διαφορετικούς τομείς - οικονομικό, βιομηχανικό, κοινωνικό - της αυθόρμητης ανάπτυξης ευέλικτων, αυτόνομων και διασυνδεόμενων οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών κέντρων και, εν κατακλείδι, της διαδικασίας δημιουργίας πολιτισμού.

Για τους θεωρητικούς του φεντεραλιστικού κινήματος ο φεντεραλισμός εκπροσωπεί την μοναδική οδό ενοποίησης της ανθρωπότητας μέσω της διάχυσης των χωρικών τεχνο-συστημάτων, της συμφιλίωσης των λαών και της αυτονομίας ελεύθερων χώρων, στο πλαίσιο της οποίας η ισόρροπη σχέση ανθρώπου και περιβάλλοντος έχει θεμελιώδη ρόλο. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 του περασμένου αιώνα, οι Ιταλοί πράσινοι προσχώρησαν στις αρχές του φεντεραλισμού, στην ελεύθερη και λαϊκή οπτική του και στην τεχνολογική και επιστημονική του άποψη, με στόχο τη σύνθεση της ουμανιστικήςκαι επιστημονικής κουλτούρας και της ορθολογικής και επιχειρησιακής του προσέγγισης στις διαδικασίες της χωρικής ανάπτυξης του οικονομικού και αγροτικού τομέα των αστικών περιοχών. Ιδιαίτερη επιρροή στον οικολογικό χώρο - σοσιαλιστικής κυρίως τάσης - έχει η θεώρηση του Πιερ-Γιόζεφ Προυντόν και το φεντεραλιστικότης πρόταγμα, το οποίο αναπτύσσεται γύρω από την έννοια της ελεύθερης σχέσης πολιτώνκαι κράτους, βάσει ενός «ελαστικού» συμβολαίου που διασφαλίζει την ισότητα των σχέσεων και τον περιορισμό της κρατικής εξουσίας, τη διατήρηση της ακεραιότητας της πολιτικής ελευθερίας και της πρωτοβουλίας του πολίτη, με όρους αντι-ιεραρχικούςκαι αντι-συγκεντρωτικούς.

Ο αναρχικός φεντεραλισμόςαξίζει να αναλυθεί ξεχωριστά. Με απαρχή τον ελευθεριακό φεντεραλισμό του Προυντόν, διαμορφώνεται προοδευτικά ως ριζοσπαστική άρνηση του κράτουςμέσα από το έργο των Μιχαήλ Μπακούνιν και Πιοτρ Κροπότκιν. Η ομοσπονδίαπαρουσιάζεται ως ελεύθερη οργάνωση «bottom up», σε θέση να συσχετίσει προοδευτικά τα άτομα πρώτα σε κοινότητες, έπειτα σε επαρχίες και στην συνέχεια σε κράτη, έως την συγκρότηση μιας παγκόσμιας ομοσπονδίας. Τον ακρογωνιαίο λίθο της οπτικής του Κροπότκιναποτελεί η θεωρία της αμοιβαίας βοήθειας, χαρακτηριστικό του έμβιου κόσμου που ο συγγραφέας θεωρεί ότι αποτελεί το θεμέλιο της κοινωνικής ευημερίας. Ο αναρχικός φεντεραλισμός ενέπνευσε και την κοινωνική οικολογία του Αμερικανού Μάρευ Μπούκτσιν ο οποίος διακηρύττει την ανάγκη της αποκέντρωσης ως μοναδικού τρόπου διασφάλισης της ισορροπίας φύσης και κοινωνίας και, κατ’ ακολουθία, της επιβίωσης της ανθρωπότητας. Μεγάλο κομμάτι του έργου του αφιερώνεται στην στήριξη του αγώνα για την πραγμάτωση μιας από-αστικοποιημένης κοινωνίας, οργανωμένης σε αποκεντρωμένες, ομόσπονδες, μικρές κοινότητες, ή «ελευθεριακές κοινοτικές ομοσπονδίες». Ομοσπονδίες αλληλεξαρτούμενων κοινοτήτων, με πολιτική και οικονομική αυτάρκεια, όπου η αγροτικές και οι χειρωνακτικές εργασίες πραγματώνονται σύμφωνα με τις αρχές της αυτοδιαχείρισης και της άμεσης δημοκρατίας. Ιδιαίτερα επικριτικός στον εθνικισμό, ο Μπούκτσιν προάγει το όραμα της χειραφέτησηςαπό την καταπίεση του κράτους το οποίο θεωρεί υπεύθυνο για την καταστροφή του περιβάλλοντος. Γύρω από την οπτική του Μπούκτσιν κινείται και η θεώρηση του βρετανού αναρχικού Κόλιν Γουόρντ ο οποίος προτάσσει ένα είδος κοινοτικού αναρχισμού, τοπικής αυτονομίας, με απόλυτη προστασία και συλλογική χρήση των φυσικών πόρων και των κοινών αγαθών.

Σε αυτό το σημείο είναι προφανές ότι τα σημεία σύγκλισης μεταξύ Πολιτικής Οικολογίας και Φεντεραλισμούείναι τουλάχιστον δύο :
1. Η κριτική του συστήματος διακυβέρνησης που θεμελιώνεται στα κράτη-έθνη και η προσπάθεια υπέρβασης του ως ακατάλληλου για να αντιμετωπίσει την πολυσύνθετη πραγματικότητα που απορρέει από την παγκοσμιοποίηση.
2. Το πρόταγμα της ειρήνης ως πρωταρχική αξία και απώτερο σκοπό της πολιτικής δράσης, το οποίο εγκαλεί σε αγώνα για τη ριζική μεταρρύθμιση του διεθνούς πολιτικού, νομικού και οικονομικού συστήματος για τη δημοκρατική αντιμετώπιση και διακυβέρνηση των παγκόσμιων προβλημάτων.
Ωστόσο, ορισμένα από τα θεμελιώδη προτάγματα της Πολιτικής Οικολογίας, όπως η συμμετοχική δημοκρατία και η κοινωνία της αποκέντρωσης, διαφέρουν από εκείνα του φεντεραλισμού - συγκρότηση ηπειρωτικών ομοσπονδιών και παγκόσμιας ομοσπονδίας – παρότι συγκλίνουν στην στήριξη του εκδημοκρατισμού του συστήματος σε παγκόσμια κλίμακα και στην ανάπτυξη πολυμερούς προσέγγισης για την αντιμετώπιση σημαντικών πολιτικών ζητημάτων – προστασία του περιβάλλοντος, ανθρώπινα δικαιώματα, καταπολέμηση του εγκλήματος, πείνα, φτώχεια, οικονομική αναδιάρθρωση. Την στιγμή που ο φεντεραλισμός καταγγέλλει την καταστροφικότητα των συγκεντρωτικών συστημάτων διακυβέρνησης και την έλλειψη υπερεθνικών δημοκρατικών θεσμών, η Πολιτική Οικολογία δεν αντιλαμβάνεται τη σημασία της δημιουργίας περιφερειακών και υπερεθνικών θεσμών και διακυβερνήσεων καθόσον αρνείται τις διαδικασίες που τείνουν να συγκεντρώσουν εξουσίες και προτείνουν συνέργειες τοπικοτήτων ενεργοποιούμενες από την κορυφή.


Όσο αφορά τον κόσμο της Πολιτικής Οικολογίας, οι Κλάπ και Ντόβερτζ προχώρησαν στην κατηγοριοποίηση του σε τέσσερις μεγάλες τάσεις :
- στους «φιλελεύθερους», υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς, της τεχνολογικής ανάπτυξης της πράσινης οικονομίας και των πρωτοβουλιών διεθνών πολιτικών και οικονομικών οργανισμών,
- στους «θεσμικούς», υποστηρικτές της μεταρρύθμισης των Ηνωμένων Εθνών μέσω της ανάπτυξης υφιστάμενων οργανώσεων όπως το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών - UNEP, της βιώσιμης ανάπτυξης, της αρχής της προφύλαξης και της ενίσχυσης εθνικών και υπερεθνικών δυνάμεων για τη μετάβαση σε ένα βιωσιμότερο μέλλον,
- στους «βιο-περιβαλλοντιστές», υποστηρικτές της βιοκεντρικής οπτικής της «βαθιάς οικολογίας» και της προστασίας του πλανήτη μέσω ενός άλλου οικονομικού μοντέλου θεμελιωμένου σε άλλους τρόπους ζωής, στην αποανάπτυξη, στο μέτρο και στον σεβασμό των μη ανθρώπινων έμβιων και,
- τους «σόσιαλ-πράσινους», υποστηρικτές της άρρηκτης σχέσης μεταξύ προστασίας του περιβάλλοντος και κοινωνικής δικαιοσύνης, της οικολογικής δημοκρατίας και της σημασίας του χώρου και της αυτοδιαχείρισης της τοπικότητας.

Σε γενικές γραμμές, ο φεντεραλισμόςείναι στον αντίποδα εκείνου του κόσμου της Οικολογίας που επικαλείται αυταρχικές λύσεις για την επιβολή μιας αποβιομηχανοποιημένης οικολογικής κοινωνίας, η οποία κυβερνάται «top-down» εις βάρος της ατομικής ελευθερίας, ή του κόσμου των οικο-σοσιαλιστών, των οικολόγων μαρξιστών, των ελευθεριακών οικο-σοσιαλιστών ή και των αναρχο-σοσιαλιστών, που κοιτούν τον φεντεραλισμό - είτε σε εθνικό είτε σε υπερεθνικό επίπεδο - με καχυποψία και φόβο για τον κίνδυνο δημιουργίας μιας συγκεντρωτικής και ολοκληρωτικής εξουσίας η οποία θα περιορίζει την πολιτική ελευθερία και θα προμηνύει την έλευση μιας απολυταρχικής παγκόσμιας τάξης πραγμάτων εκτός ελέγχου.

Ως εναλλακτική λύση στην οικονομική, πολιτική και πολιτιστική παγκοσμιοποίηση καθώς και στην καλπάζουσα τεχνολογιοποίηση, οι αναρχο-σοσιαλιστές, οι ελευθεριακοί οικολόγοι και ο οικολογικός χώρος που επαγγέλλεται την ηθική και πνευματική προσέγγιση στο περιβάλλον - σόσιαλ-πράσινοι και βιο-περιβαλλοντιστές - προτάσσουν την αποκέντρωση και την αυτάρκεια μικρών κοινοτήτων στην κατεύθυνση της δημιουργίας εναλλακτικών μοντέλων κοινωνικο-πολιτικής και οικονομικής οργάνωσης.

Μεταξύ των προτάσεων για μια οικολογική δημοκρατία, προέχει εκείνη της περιεκτικής, ολικής, δημοκρατίας του Τάκη Φωτόπουλου, η οποία βασίζεται σε τοπικές οικολογικές κοινότητες που διακυβερνούνται αμεσοδημοκρατικά, από λαϊκές συνελεύσεις. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η συλλογική, μη βίαια, Δημοκρατία της Γης της Βαντάννα Σίβα, που αποδίδει την εξουσία σε αυτοδιαχειριζόμενες κοινότητες μέσω την επανασύνδεση τους με το περιβάλλον και τον χώρο - έδαφος, νερό, σπόροι, καλλιέργειες, διατροφή - στο πεδίο της κοινωνικής, ενεργειακής και οικονομικής δικαιοσύνης και της ισότιμης πρόσβασης στα κοινά αγαθά, σε αντιπαράθεση με τον καταστροφικό οικο-ιμπεριαλισμό, ο οποίος απαλλοτριώνει τους φυσικούς πόρους των τοπικών πληθυσμών μέσω των πολυεθνικών.

Μολονότι θεωρείται λανθασμένα είδος συγκεντρωτικού συστήματος από μεγάλα κομμάτια του οικολογικού χώρου, ο φεντεραλισμός θεμελιώνεται στην αμοιβαιότητα της αυτονομίας των συνθετικών μερών του που, τεκμηριωμένα πλέον, προάγει την δημοκρατία, τα δημοκρατικά δικαιώματα και, μέσω της ενιαίας οργάνωσης, τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα των πολιτικών. Η τοπική αυτοδιοίκηση - θεμελιώδους σημασίας για την ελεύθερη και δημοκρατική έκφραση των τοπικών κοινοτήτων – ξαναβρίσκει την ζωτικότητα της στην δυναμικότητα της φεντεραλιστικής εξέλιξης του κράτους η οποία, κατά τον Μ.Αλμπερτίνι, οδηγεί στον «εξανθρωπισμό της εξουσίας», σε αντίθεση με ορισμένες φράντζες φονταμενταλιστών φεντεραλιστών που υποστηρίζουν την ελευθερία δίχως εξουσία, ιδιαίτερα σε διεθνές επίπεδο και την «αναζήτηση μιας συνέχειας της αρμονίας μεταξύ ενός αριθμού ανεξάρτητων, ασύνδετων, επικυριαρχιών, της ίδιας γειτονιάς, σε θέση να θρυμματίσουν την ομοιόμορφη πορεία του ανθρώπινου γίγνεσθαι και την συσσωρευμένη εμπειρία των αιώνων».


Παρά ταύτα, φεντεραλιστικήοπτική δίχως οικολογικό πρόταγμα φαίνεται τουλάχιστον αναχρονιστική. Η σημασία της βιοποικιλότητας και μία βαθιά οικολογική αγωγή, καταδεικνύουν την αμεσότητα της ανάγκης μείωσης των ανθρωπογενών επιπτώσεων στον πλανήτη προκειμένου να διατηρηθούν οι φυσικές ισορροπίες και υποδεικνύουν τους τρόπους με τους οποίους η νομοθεσία και οι θεσμοί θα πρέπει να είναι σε θέση να συμβάλλουν στην προστασία των οικοσυστημάτων, της ποικιλομορφίας, της ελευθερίας και των τοπικών κοινοτήτων, της περιβαλλοντικής πολυμέρειαςαλλά και της σημασίας των «πράσινων» περιφερειών ως διακρατικών διοικητικών διαχειριστών της προστασίας της γης και πρωταγωνιστών της παγκόσμιας περιβαλλοντικής διακυβέρνησης.

Αποτελεί αναγκαιότητα, ως εκ τούτου, το σχέδιο ενός Οικολογικού Φεντεραλισμού σε θέση να διασφαλίσει την απαραίτητη ισορροπία πόρων και εξουσιών σε όλα τα επίπεδα της διακυβέρνησης, ενός ευέλικτου φεντεραλισμού, ο οποίος να εξελίσσεται μέσω της συμμετοχής των τοπικών κοινοτήτων, ενός διάχυτου και πολυκεντρικού φεντεραλισμού σε θέση να διευρύνει την δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα της διακυβέρνησης. Ενός φεντεραλισμού που να θεμελιώνεται στην μακρά ιστορία του περιβάλλοντος και στον οικολογικό χαρακτήρα των θεσμών ως προϊόντων σύνθετων και πολύπλοκων γεωφυσικών διαδικασιών. Ενός φεντεραλισμούπου να λαμβάνει υπόψη την αλληλεπίδραση μεταξύ πόρων, περιβαλλοντικών παραγόντων και πολιτικών οπτικών και τους τρόπους κατά τους οποίους οι πολιτικές θα πρέπει να παράγουν θεσμούς και θεσμικές προτάσεις περισσότερο κατάλληλες για την οικολογία της κάθε περίπτωσης. Πολιτική Οικολογία και Φεντεραλισμόςκαλούνται, με λίγα λόγια, να διευρύνουν και να εμβαθύνουν τα προτάγματα τους μέσω του διαλόγου με άλλες πολιτικές παραδόσεις και, ειδικότερα, με εκείνη της οικολογικής πολιτικής σκέψης.

*Ο Giorgio Grimaldi είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Γένοβας. Ειδικός στην θεματολογία του Φεντεραλισμού και της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, έχει ασχοληθεί ευρέως με την ιστορία της Οικολογικής Πολιτικής Σκέψης και της Ιστορίας της Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Διακυβέρνησης.