Η κύρια αιτία για την
αδιανόητη πλημμύρα στο Μουζάκι Καρδίτσας (πλέον βέβαια της αναμφισβήτητα πολύ
μεγάλης έντασης της βροχόπτωσης) ήταν η σημαντική μείωση της διατομής του
ποταμού Πάμισου στο Μουζάκι και της απαράδεκτης χωροθέτησης κρίσιμων υποδομών
(εν προκειμένω το Κέντρο Υγείας) πάνω ακριβώς στην κοίτη
του ρέματος.
Η μείωση της κοίτης του
ρέματος αποτελεί διαχρονικό έγκλημα ειδικά σε ό,τι αφορά την κατασκευή των
γεφυρών και των διαβάσεων στα ρέματα. Για να γίνει πιο οικονομικός ο στατικός
φορέας της γέφυρας, μπαζώνονται οι κοίτες των ρεμάτων ώστε αυτά, λειτουργώντας
ως ακρόβαθρα, να μειώσουν το αναγκαίο μήκος του στατικού φορέα της γέφυρας.
Αυτό φέρνει την ανάγκη για ένα γενικότερο μπάζωμα, στο οποίο χωροθετείται είτε
μια ουδέτερη υποδομή (π.χ. το Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής στο Μουζάκι), είτε μια
κρίσιμη υποδομή όπως το Κέντρο Υγείας. Αυτό
που απαιτείται τώρα είναι η καθαίρεση των μπαζωμάτων αυτών και η απόδοση των
επιφανειών αυτών στο ρέμα, ώστε αυτό να αποκτήσει πάλι τη διατομή που είχε
κάποτε, όπως δείχνουμε στην εικόνα.
Η περίπτωση της Καρδίτσας
είναι διαφορετική καθώς στις πεδινές κοίτες των ποταμών, η κατασκευή των
αναχωμάτων είναι αναπόφευκτη, μετά την ευθυγράμμιση της ιστορικής κοίτης, η
οποία προφανέστατα αποτελεί λανθασμένη πρακτική. Τα αναχώματα, όσο καλά και αν
κατασκευαστούν, είναι πιθανόν να καταρρεύσουν σε περιπτώσεις πλημμυρικών ροών
με μεγάλη ταχύτητα και ενέργεια ροής, ειδικά όταν αυτά υπερχειλίσουν.
Για
αυτό είναι απόλυτά σημαντικό να μπορέσουμε να μειώσουμε την ταχύτητα της ροής
στα ρέματα, ειδικά εκεί που επιτρέπεται λόγω της μορφής της κοίτης. Για αν
γίνει αυτό, θα πρέπει στα ρέματα να διατηρηθεί η φυσική βλάστηση ώστε να
επιτύχουμε την προσωρινή αποθήκευση που μπορεί να παράσχει η κοίτη. Να
επαναφέρουμε τον μαιανδρισμό στα ρέματα. Να ενώσουμε τις πρώην παραποτάμιες
λίμνες (oxbow
lakes)
με ανασύσταση πλημμυρικών πεδίων – υγροτόπων. Να κατασκευαστούν έργα ορεινής
υδρονομίας, ειδικά στα τμήματα με τις μεγαλύτερές κλίσεις.
Τέλος θα πρέπει να μάθουμε
να ζούμε με τα πλημμυρικά φαινόμενα - όπως έχουμε μάθει να ζούμε με τους
σεισμούς - και να έχουμε κάποια πρόβλεψη για αυτά, αν
δεν αλλάξουμε οπτική και πρακτικές σε επίπεδο χωροταξίας και πολεοδομίας.
Αφενός αρκετό χώρο στο ποτάμι όπως το γνωρίζουμε από την ιστορική του κοίτη,
αφετέρου και κάποιες περιοχές που να μπορούν να πλημμυρίσουν και να
λειτουργήσουν ως προσωρινές δεξαμενές χωρίς αυτό να σημαίνει μεγάλες
καταστροφές.
Γιατί
ένα αντιπλημμυρικό έργο που κατασκευάζεται με σκληρά υλικά όσο πιο μεγάλο
είναι, τόσο πιο μεγάλες θα είναι οι καταστροφές που θα προξενήσει η πιθανή
αστοχία του σε εξαιρετικές συνθήκες. Ειδικά
με την κλιματική αλλαγή και την αύξηση της συχνότητας που παρατηρούνται τα
ακραία κλιματικά γεγονότα (που δεν είναι πλέον τόσο ακραία).
Η
αντιπλημμυρική προστασία πάει χέρι – χέρι με την προστασία και ανάδειξη όλων
των ρεμάτων και την ολιστική αντιμετώπιση της λεκάνης απορροής από το πλέον
ορεινό σημείο έως την εκβολή της στη θάλασσα.
Σύλλογος
«Ροή, Πολίτες υπέρ των ρεμάτων»
