H «Ανθεκτικότητα» συνιστά έννοια που
χρησιμοποιείται ευρέως και συχνά-πυκνά στο πλαίσιο της πολιτικής και της
πολιτικής της Διακυβέρνησης για σχέδια, προτάσεις,
ημερίδες και συνέδρια, ή και για την κατάρτιση προγραμμάτων χρηματοδότησης, αλλά
που δεν φαίνεται να έχει καμία χρήσεις στο πεδίο της καθημερινότητας έτσι όπως τις ζούμε και όπως θα τη ζούμε. Τι σημαίνει όμως «ανθεκτικότητα»
ενός χώρου, ενός Κράτους, ενός Δήμου, ή μιας Περιφέρειας, με λίγα λόγια ενός σύνθετου
φυσικο-ανθρωπογενούς συστήματος ;
Λέγεται ότι ο όρος «Ανθεκτικότητα»
υποδηλώνει την ικανότητα ενός συστήματος να επανακάμψει στην αρχική του - σταθερή
- κατάσταση αφού υποβληθεί σε κάποια διαταραχή. Με λίγα λόγια η «Ανθεκτικότητα»
εκφράζει την ικανότητα αντίστασης του συστήματος σε κρίσιμα ή τραυματικά
γεγονότα, τα οποία μπορεί να είναι είτε περιβαλλοντικού, είτε κοινωνικού,
είτε και οικονομικού χαρακτήρα. Ως εκ τούτου ένα σύστημα είναι «Ανθεκτικό»
όταν είναι σε θέση να διατηρεί ικανοποιητικά τις δομές και τις λειτουργίες του στο
χρόνο, παρά τους συνεχώς μεταβαλλόμενους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Από αυτή την άποψη, ως «Ανθεκτικότητα» ενός χώρου ορίζεται η ικανότητα του χώρου να μετατρέπει
τις αλλαγές και τις κρίσεις σε ευκαιρίες βιώσιμης ευημερίας χάρη στους
δικούς του οικονομικούς, κοινωνικούς και οικολογικούς πόρους.
Σύμφωνα με τις πλέον έγκυρες απόψεις, ο βαθμός «ανθεκτικότητας» εξαρτάται :
- Από την αποτελεσματικότητα της Διακυβέρνησης του χώρου - Κράτους, Περιφέρεια, Δήμος - στο
πεδίο της υιοθέτησης και εφαρμογής βιώσιμων στρατηγικών βάσει των
πλεονεκτημάτων του, με όρους φυσικών, οικονομικών και ανθρώπινων πόρων που
διαθέτει.
- Από την ποιότητα διαφοροποίησης του ανθρώπινου δυναμικού επαρκώς
εκπαιδευμένου - ισορροπημένη δημογραφική δομή, ισορροπημένη
ηλιακή πυραμίδα.
- Από τον βαθμό ικανότητας πολιτικού προσανατολισμού στο
μέλλον, ή την ικανότητα πρόβλεψης και έγκαιρης ανίχνευσης των μακροπρόθεσμων
εξελίξεων.
- Από την ποιότητα του κοινωνικού κεφαλαίου, την ποιότητα των
κοινωνικών δεξιοτήτων και την ικανότητα συνεργειών.
- Από την πυκνότητα των δικτύων επικοινωνίας και την ταχύτητα
ανάδρασης.
- Από την ικανότητα αποδοχής της καινοτομίας και την
ικανότητα ενσωμάτωσης της στο υπάρχον.
Την σαφή ερμηνεία όλων των παραπάνω την
έχει ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση με την περίφημη Στρατηγική της «Ανθεκτικότητας»,
που υιοθετήθηκε από την πλειοψηφία των Ευρωπαϊκών Περιφερειών και την έφερε να συντάξει
ένα πολύπλοκο σχέδιο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων για την διασφάλιση της Ανθεκτικότητας
στις κρίσεις - https://next-generation-eu.europa.eu/recovery-and-resilience-facility_en - οι οποίες οφείλουν να οργανωθούν στο πεδίο 3 στρατηγικών αξόνων δράσης :
- Ο πρώτος άξονας αφορά την ψηφιοποίηση και την καινοτομία.
- Ο δεύτερος την κοινωνική ένταξη και,
- ο τρίτος την Οικολογική Mετάβαση.
Με λίγα λόγια, δίχως την υιοθέτηση
πολιτικών Οικολογικής μετάβασης δεν
μπορεί να υπάρξει διασφάλιση της «Ανθεκτικότητας» του χώρου σε πιθανές περιβαλλοντικές, οικονομικές ή
και κοινωνικές κρίσεις. Γιατί :
- Όταν καταστρέφεται συστηματικά το φυσικό κεφάλαιο - οχετοποιούνται τα ρέματα, καταστρέφονται τα δένδρα, αποψιλώνονται τα δάση, εκχερσώνεται
ή σφραγίζεται συνεχώς η γη - με την συνεχή άκριτη επέκταση του δομημένου
περιβάλλοντος - ή όταν τσιμεντοποιούνται τα παράκτια μέτωπα και καταστρέφονται οι
υγρότοποι,
- όταν δηλητηριάζεται η ατμόσφαιρα, δηλητηριάζονται οι
θάλασσες και εξαντλούνται οι υδροφόροι ορίζοντες,
- όταν προάγεται η αυτοκίνηση,
- όταν οι κυκλικές οικονομίες παραμένουν αντικείμενο
διακηρύξεων και εκδηλώσεων -
(έτσι για παράδειγμα),
ο χώρος καθίσταται τραγικά τρωτός στην
επακόλουθη δραματική μεταβολή των περιβαλλοντικών παραγόντων - βροχοπτώσεις,
ξηρασία, διαβρώσεις, κλίμα - και οι περιπέτειες της Μάνδρας - προχθές - και της
Θεσσαλίας - σήμερα – αποτελούν και θα αποτελούν την απτή καθημερινότητα, με
όλους συνένοχους, σε όλα τα επίπεδα της διακυβέρνησης, είτε χθεσινής, είτε
σημερινής και σχεδόν σίγουρα αυριανής.
«Οικολογική Συμμαχία».
- Για την «Οικολογική Μετάβαση» σε μία κοινωνία βιώσιμης ευημερίας.
- Για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.
contact@oikologiki-symmaxia.gr
