Για την Περιφέρεια της Κοινωνίας των Πολιτών, Για την περιφερειακότητα και τον περιφερισμό, Για τις πολιτικές της αειφορίας και της «Οικολογικής Μετάβασης» σε μία κοινωνία της βιώσιμης ευημερίας, Της συμμετοχικής δημοκρατίας και της δημοκρατίας του διαδικτύου, Της κυκλικής οικονομίας και της βιώσιμης ενεργειακής πολιτικής, Της προστασίας και της ανάδειξης του φυσικού κεφαλαίου, Της αγρο-οικολογίας, Της διαχείρισης των υδατικών πόρων, Της οικο-κίνησης, Της συνειδητοποίησης της αξίας του εδάφους και της αναγέννησης των οικιστικών συνόλων, Της οικολογικής ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών, Των περιβαλλοντικών ελέγχων, Των οικολογικών δικτύων, Της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, Της ουσιαστικής προστασίας των δικαιωμάτων των ζώων, Της πραγματικής οικονομίας, κυκλικής, κοινωνικής και συνδεδεμένης με τις χωρικές και τοπικές ρίζες του παραγωγικού συστήματος, της μεταστροφής του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης και της μικρής παραγωγικής αλυσίδας, οριοθετούμενης στο πεδίο των κοινωνικών και περιβαλλοντικών απαιτήσεων και αναγκών, Της διάχυσης των πολιτικών της «Οικολογικής Μετάβασης» σε όλους τους τομείς και όλα τα επίπεδα της πολιτικής της διακυβέρνησης, Για τον άνθρωπο και το περιβάλλον

Πέμπτη 6 Ιουνίου 2024

To Save Wild για την Ρυθμιστική της κυνηγετικής περιόδου 2024-2025

- 5 Ιουνίου Ημέρα Περιβάλλοντος και κανείς δεν αναφέρεται στο κυνήγι.
- Σε λίγες μέρες Ευρωεκλογές, το Ευρωκοινοβούλιο ο ναός των κυνηγετικών λόμπι, και κανείς δεν αναφέρεται στο κυνήγι.
- 5 Ιουνίου, Ημέρα Περιβάλλοντος και το Save Wild και οι φορείς που το συγκροτούν καταθέτουν στο ΥΠΕΝ τις απόψεις τους για το κυνήγι μέσω των προτάσεων για την ετήσια ρυθμιστική 2024-2025.

----------------------------------------

Αθήνα, 5 Ιουνίου 2024
Αρ. Πρωτ.

Προς :               Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Υπόψη :            Τμήμα Διαχείρισης Άγριας Ζωής και Θήρας

Email : diaxeirisidason@prv.ypeka.gr

Γραφείο Υφυπουργού Περιβάλλοντος

Email : secmin@ypen.gr


Θέμα : Οι θέσεις του Δικτύου για την προστασία της Άγριας Ζωής - Save Wild για την Ρυθμιστική Απόφαση για την κυνηγετική περίοδο 2024-2025

Αξιότιμες κυρίες/ Αξιότιμοι κύριοι,

1. Ως Δίκτυο για την προστασία της Άγριας Ζωής – Save Wild θεωρούμε πλέον ως απολύτως απαραίτητη την οριστική απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας στην Ελλάδα καθόσον :
- H θανάτωση συναισθανόμενων όντων για ψυχαγωγικούς ή και αθλητικούς σκοπούς αντιβαίνει θεμελιώδεις αξίες και αρχές του σύγχρονου κόσμου.
- Η κυνηγετική δραστηριότητα αποτελεί πραγματική απειλή για το σύνολο της Άγριας Ζωής, για θηρεύσιμα, μη θηρεύσιμα αλλά και προστατευόμενα είδη, για μία πλειάδα λόγων - λαθροθηρία, σοβαρή όχληση της πανίδας, μόλυνση των υδάτων και του εδάφους κ.λπ.
- Η κυνηγετική δραστηριότητα αποτελεί κοινωνικά οχλούσα δραστηριότητα που ασκείται επί δημοσίου αγαθού και είναι εμφατικά ασύμβατη με κάθε άλλη δραστηριότητα που ασκείται στον ίδιο τόπο και στον ίδιο χρόνο - αγροτικές εργασίες, αναψυχή κ.λπ. – εάν όχι επιζήμια για αυτές.

2. Ως Δίκτυο για την προστασία της Άγριας Ζωής – Save Wild θεωρούμε ότι η κυνηγετική δραστηριότητα στη χώρα μας εξακολουθεί, εδώ και 10ετίες, να βασίζεται σε ένα παρωχημένο θεσμικό πλαίσιο, σε εμφατική αντιδιαστολή με την πλειοψηφία των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου :
- Η κυνηγετική δραστηριότητα εντάσσεται πλήρως - τύποις και στην ουσία – στα αντίστοιχα νομοθετικά πλαίσια περί προστασίας της Άγριας Φύσης, έτσι όπως στοιχειοθετούνται βάσει όλων των σχετικών Συμβάσεων και των κατά καιρούς κοινοτικών οδηγιών - Σύμβαση των Παρισίων, Σύμβαση της Βέρνης, Οδηγία 79/409/ΕΕ της 2ας Απριλίου 1979, Οδηγία 92/43/ΕΕ - Habitat - που έχουν ως στόχο τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας μέσω της προστασίας των φυσικών οικότοπων και της Άγριας Φύσης - πανίδας και χλωρίδας - σε όλη την ευρωπαϊκή επικράτεια των κρατών μελών.
- Η κυνηγετική δραστηριότητα εντάσσεται πλήρως - τύποις και στην ουσία - στα αντίστοιχα νομοθετικά πλαίσια περί προστασίας της Άγριας Φύσης καθ’ όσον η Άγρια Φύση αναγνωρίζεται θεσμικά ως μη διαθέσιμη κληρονομιά του κράτους και προστατεύεται προς το συμφέρον της εθνικής και διεθνούς κοινότητας.
- Η κυνηγετική δραστηριότητα επιτρέπεται μόνο εφόσον δεν έρχεται σε αντίθεση με την ανάγκη διατήρησης της άγριας πανίδας και δεν προκαλεί πραγματική ζημία στη γεωργική παραγωγή.
- Η κυνηγετική δραστηριότητα εμπίπτει στις αρμοδιότητες της εκάστοτε Περιφέρειας, της μόνης που μπορεί να γνωρίζει τα χαρακτηριστικά των τόπων της και της βιοποικιλότητας τους και, ως εκ τούτου, προγραμματίζεται, ασκείται και ελέγχεται αποκλειστικά και μόνο σε Περιφερειακό επίπεδο.
- Η κυνηγετική δραστηριότητα προγραμματίζεται και ασκείται βάσει των περιφερειακών «Χωροταξικών Άγριας Πανίδας και Θήρας», σε ένα καθορισμένο ποσοστό του αγροτικού και δασικού χώρου, ο δε κυνηγός υποχρεούται να δηλώσει τον χωρικό τομέα στον οποίο θα κυνηγά καθώς και ένα και μόνο τρόπο άσκησης της θήρας - από σταθερή θέση κ.λπ.

3. Ως Δίκτυο για την προστασία της Άγριας Ζωής- Save Wild έχουμε καταγγείλει επανειλημμένα :
- Τον ισχυρισμό ότι η κυνηγετική δραστηριότητα αποτελεί μέσο διαχείρισης της φύσης, της άγριας πανίδας και των προστατευόμενων περιοχών.
- Την υιοθέτηση από μέρους της Πολιτείας κάθε είδους μελετών που εκπονούνται από τις κυνηγετικές οργανώσεις.
- Την υπονόμευση, την αποστελέχωση και την υποχρηματοδότηση των δασικών υπηρεσιών ώστε να ευνοηθεί η υποκατάσταση της κρατικής αρμοδιότητας από το ιδιωτικό σώμα της κυνηγετικής ομοσπονδιακής θηροφυλακής.
- Τους εμπλουτισμούς με θηρεύσιμα είδη που εκτελούνται με πίεση των κυνηγετικών οργανώσεων και ευθύνη των απαξιωμένων δασαρχείων.
- Τη σύνδεση της κυνηγετικής δραστηριότητας με οικονομικά συμφέροντα που εμποδίζουν τους περιορισμούς στην κατοχή και διάδοση των κυνηγετικών όπλων, τη χρήση μολύβδου στους υγρότοπους και την παράνομη διακίνηση απαγορευμένων κυνηγετικών εξαρτημάτων και παράνομα θηρευμένων ειδών της άγριας πανίδας.
- Τις μικροπολιτικές σκοπιμότητες εκ μέρους πολιτευτών και δημοτικών αρχών που για λόγους ψηφοθηρίας, υπογείως ή δημόσια, υπονομεύουν τη τήρηση της νομιμότητας και το φυσικό κεφάλαιο τη χώρας.

Παρά ταύτα, παρά τις θεμελιακές διαφορές της οπτικής μας σχετικά με την κυνηγετική δραστηριότητα, ως Δίκτυο για την προστασία της Άγριας Ζωής – Save Wild συμμετέχουμε στη διαδικασία σύνταξης της Ρυθμιστικής 2024-2025 καταθέτοντας τα εξής αιτήματα και τις εξής προτάσεις :


Α. Δημόσια ανάρτηση όλων των μελετών που αφορούν τη Ρυθμιστική Απόφαση για την Κυνηγετική Περίοδο 2024-2025

Βάσει του ν.4048/2012, περί «Αρχών, διαδικασιών και μέσων καλής νομοθέτησης», οι επιστημονικές μελέτες στις οποίες βασίζονται οι Ρυθμιστικές Αποφάσεις πρέπει να είναι σε γνώση της επιστημονικής κοινότητας και να είναι διαθέσιμες σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη. Ζητάμε κατά συνέπεια να δημοσιευθούν όλες οι μελέτες που αφορούν τη Ρυθμιστική Απόφαση για την Κυνηγετική Περίοδο 2024-2025 μαζί με όλες οι μελέτες των προηγούμενων χρόνων, ώστε να υπάρξουν συγκριτικά στοιχεία για τον πληθυσμό των θηρεύσιμων ειδών και άλλων χρήσιμων παραγόντων.
Σημειώνουμε ότι οι ρυθμιστικές αποφάσεις είναι κρίσιμο να βασίζονται στο σύνολο της διαθέσιμης επιστημονικής γνώσης που αφορά στη βιοποικιλότητα της χώρας, η οποία έχει διευρυνθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια από πολλές κατευθύνσεις, όπως το Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Ζώων, τα Προγράμματα Παρακολούθησης των Ειδών, το Εθνικό Πρόγραμμα Εποπτείας, τους Καταλόγους Απειλούμενων Ειδών της IUCN, τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, τα φύλλα πληροφοριών για τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 και τις σχετικές υπό εκπόνηση Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες.

Β. Έναρξη της κυνηγετικής περιόδου την 1η Οκτωβρίου

Η έναρξη της κυνηγετικής περιόδου κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα για τους εξής λόγους :
1. Επιπτώσεις στον τουρισμό
Η 20η Αυγούστου, που οριοθετεί την έναρξη της κυνηγετικής περιόδου, ταυτίζεται με την κορύφωση της τουριστικής περιόδου στη χώρα μας. Πολλοί από τους αλλοδαπούς αλλά και τους ημεδαπούς τουρίστες, οι οποίοι επιλέγουν τον προορισμό τους με οικοτουριστικά κριτήρια, βρίσκονται απροειδοποίητα εν μέσω δραστηριοτήτων ασύμβατων με αυτά, οχλουσών και δυνητικά επικίνδυνων, όπως το κυνήγι. Τα σχετικά παράπονα και οι καταγγελίες από μέρους τουριστών και επαγγελματιών του τουριστικού τομέα αποτελούν καθημερινότητα.
Το κυνήγι καταλαμβάνει και μονοπωλεί τη χρήση περιοχών κατάλληλων για την ανάπτυξη του οικοτουρισμού. Δεδομένου ότι συντελεί στη μείωση, στην όχληση και στον εκφοβισμό της πανίδας είναι μοιραίο να συγκρούεται και να αποδυναμώνει την ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα των ήπιων τουριστικών δραστηριοτήτων. Πέρα από την ασυμβατότητα της κυνηγετικής δραστηριότητας με τις δραστηριότητες του περιπατητικού και του ορειβατικού τουρισμού, της ορνιθοπαρατήρησης, της φωτογραφίας άγριας φύσης, των εκπαιδευτικών περιηγήσεων αναγνώρισης και συλλογής βοτάνων, καρπών και μυκήτων, εγείρονται σημαντικά ερωτήματα ως προς την ασφάλεια των τουριστών και περιηγητών. Εάν δε σε όλα αυτά προστεθεί και η έλλειψη ενός επαρκούς μηχανισμού ελέγχου της λαθροθηρίας, η ασφάλεια της τουριστικής δραστηριότητας, ακόμα και σε περιοχές στις οποίες απαγορεύεται το κυνήγι καθίσταται προβληματική.
2. Επιπτώσεις στους πληθυσμούς της μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας
Η οδηγία 2009/147/ΕΚ προβλέπει την προστασία της ορνιθοπανίδας κατά τη διάρκεια της περιόδου μετανάστευσης. Δεδομένου ότι η μεγάλη φθινοπωρινή μετανάστευσή διαρκεί έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, είναι προφανές ότι η έναρξη της κυνηγετικής περιόδου εν μέσω της φθινοπωρινής μετανάστευσης, αντίκειται στις αρχές διατήρησης των πληθυσμών της μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας και της προστασίας της βιοποικιλότητας.
3. Επιπτώσεις στον πληθυσμό Μαυροπετρίτη
Στην Ελλάδα αναπαράγεται το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού Μαυροπετρίτη, με τη χώρα μας να φέρει, κατά συνέπεια, το υπέρογκο βάρος της ευθύνης για τη διατήρηση του σπάνιου είδους σε παγκόσμιο επίπεδο. Η αναπαραγωγή του Μαυροπετρίτη ξεκινά τον Αύγουστο με τους νεοσσούς να αναπτύσσονται έως τα τέλη Σεπτεμβρίου. Αυτή την περίοδο ακόμα και το νόμιμο κυνήγι αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για το είδος καθώς ακόμη και η μόνη ηχητική όχληση από τους πυροβολισμούς δεν επιτρέπει στους Μαυροπετρίτες να πετούν για να αλιεύσουν την τροφή τους. Παρά ταύτα, η κυνηγητική δραστηριότητα αποτελεί αιτία σοβαρής ζημιάς στον πληθυσμό Μαυροπετρίτη της χώρας μας : Μόνο ο Σύλλογος Περίθαλψης και Προστασίας Άγριων Ζώων ΑΛΚΥΟΝΗ της Πάρου έχει περιθάλψει περισσότερους από 350 Μαυροπετρίτες από το 1995 έως σήμερα, με τους περισσότεροι από τους μισούς θύματα κυνηγών.

Γ. Λήξη της κυνηγετικής περιόδου την 31η Ιανουαρίου για όλα τα είδη - Κατάργηση των κλιμακωτών ημερομηνιών

Η άσκηση της κυνηγετικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της περιόδου της προγαμιαίας μετανάστευσης του Φεβρουαρίου, ενέχει μεγάλο κίνδυνο για την ορνιθοπανίδα.
Πολλά είδη - θηρεύσιμα και μη - βρίσκονται στη φάση της αναπαραγωγής ή στη φάση της προγαμιαίας μετανάστευσης ήδη από τον Φεβρουάριο. Η όχληση ή και η θανάτωση τους σε αυτή τη φάση της ζωής τους έχει τεράστια επίδραση στον κύκλο της αναπαραγωγής τους και της ικανότητας τους να διατηρήσουν ή και να αυξήσουν τους πληθυσμούς τους. Οι Ρυθμιστικές Θήρας που έχουν εγκριθεί έως σήμερα ορίζουν κλιμακωτές ημερομηνίες για τη θήρα ορισμένων ειδών, με αποτέλεσμα τη δημιουργία των εξής προβλημάτων :
1. Μεγάλη πιθανότητα σύγχυσης των θηρεύσημων με άλλα, μη θηρεύσημα
Παράγοντες της σύγχυσης είναι τόσο η έλλειψη εκπαίδευσης των κυνηγών γύρω από τα είδη της ορνιθοπανίδας και την ικανότητα αναγνώρισή τους, όσο και οι ώρες κατά τις οποίες επιτρέπεται η κυνηγετική δραστηριότητα - συχνά πριν την ανατολή του ήλιου ή και μετά τη δύση του - όταν το φως δεν επαρκεί για τη σωστή αναγνώρισή τους.
2. Όχληση της άγριας πανίδας
Η όχληση από την κυνηγετική δραστηριότητα επηρεάζει τόσο τα θηρεύσιμα όσο και τα προστατευόμενα είδη, έχει επιπτώσεις σε όλη την άγρια πανίδα και επηρεάζει σημαντικά τους βιοτόπους. Κατά τη διάρκεια του Φεβρουαρίου πολλά είδη άγριας πανίδας βρίσκονται σε αναπαραγωγική περίοδο και η όχληση έχει κρίσιμη σημασία για την επιβίωσή τους. Για όλα τα παραπάνω, η όχληση από την άσκηση της κυνηγετικής δραστηριότητας πρέπει να υπολογίζεται στη λήψη των σχετικών αποφάσεων.

Δ. Απαγόρευση της θήρας στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου NATURA 2000

Αντίθετα με ότι συμβαίνει άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κυνηγετική δραστηριότητα επιτρέπεται σε όλη την επικράτεια της χώρας μας, ακόμα και σε περιοχές με μοναδική βιοποικιλότητα και ιδιαίτερη φυσική αξία, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Προτείνουμε την απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου NATURA 2000, καθόσον ασύμβατη με την προστασία και την ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την φυσική και πολιτιστική διάσταση του τοπίου, τα οποία στηρίζονται μέσω μελετών και χρηματοδοτικών εργαλείων τόσο από την ελληνική πολιτεία όσο και από την ευρωπαϊκή κοινότητα. Με λίγα λόγια, η χρηματοδοτούμενη προστασία και διατήρηση των περιοχών του Δικτύου NATURA 2000 είναι σε πλήρη σύγκρουση με δραστηριότητες, όπως το κυνήγι, που υποβαθμίζουν την οικολογική ισορροπία των πληθυσμών σημαντικών ειδών πανίδας.
Πέρα από την μείωση των πληθυσμών μέσω της θανάτωσης, οι επιπτώσεις της κυνηγετικής δραστηριότητας στην άγρια πανίδα έγκεινται στην όχληση που δέχονται οι πληθυσμοί των ειδών στις θέσεις τροφοληψίας και κούρνιας, η οποία επιδρά στην ανάπτυξη και στην ευρωστία τους. Από την στιγμή που οι κυνηγοί εισχωρούν σε ευαίσθητα ενδιαιτήματα για τα είδη της άγριας πανίδας, συμβάλλουν στην αύξηση της κατάστασης στρες του συνόλου των ειδών και όχι μόνο των νόμιμων θηραμάτων, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο χρόνος της αποδοτικής τροφοληψίας τους και της κοινωνικής συναναστροφής τους με τα άτομα του πληθυσμού τους και να τα ωθεί στην μετοίκηση σε δυσπρόσιτα και οριακά ενδιαιτήματα τα οποία δεν προσφέρουν την ίδια ποιότητα και ποσότητας τροφής. Ο ασκών κυνηγετική δραστηριότητα λειτουργεί ως ανταγωνιστής των μεγάλων θηρευτών και αρπακτικών ειδών καθόσον μειώνει τη φυσική τους λεία ή αυξάνει τη διαταραχή στους πληθυσμούς των ειδών τα οποία οδηγούνται έτσι σε αυξημένη επαγρύπνηση με επακόλουθο την σημαντική αύξηση της δυσκολίας θήρευσής από τους θηρευτές τους.
Επιπρόσθετα :
α. Η αύξηση της άναρχης κυνηγετικής δραστηριότητας σε προστατευόμενες περιοχές, σε συνδυασμό με τη συνήθη εγκατάλειψη άδειων καλύκων, συσκευασιών φυσιγγιών και άλλων απορριμμάτων σε διάσπαρτες θέσεις, πέρα από την αισθητική υποβάθμιση του τοπίου αυξάνει και την πιθανότητα καταστροφικών δασικών πυρκαγιών.
β. Η μολυβδίαση αποτελεί άλλη μία σημαντική επίπτωση της κυνηγετικής δραστηριότητας στις προστατευόμενες περιοχές. Η μολυβδίαση αφορά τη διασπορά μολύβδινων σκαγιών σε σημαντικά ενδιαιτήματα, στη συγκέντρωση μολύβδου στο έδαφος και στη διασπορά του μολύβδου στην τροφική αλυσίδα μέσω των τραυματισμένων θηραμάτων, με αποτέλεσμα τη δηλητηρίαση ειδών της ορνιθοπανίδας και μεγάλων θηρευτών μέσω της κατάποσης ή της θήρευσης των τραυματισμένων ζώων.
Η απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας στις προστατευόμενες περιοχές μπορεί να μην επηρεάζει σημαντικά τη δράση της κυνηγετικής κοινότητας, αλλά αποτελεί αναντίρρητη ανάγκη καθόσον αποτελεί ηθική και πολιτική αντίφαση να θανατώνονται για «σπορ» ζώα που διαβιούν σε περιοχές τις οποίες η χώρα έχει υποχρέωση να προστατεύει.

Ε. Απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας για τα είδη Τρυγόνι, Πετροπέρδικα, Γκισάρι, Καλημάνα, Μπεκατσίνι και Ψαλίδα

Τα είδη Τρυγόνι, Γκισάρι, Καλημάνα, Μπεκατσίνι και Ψαλίδα χαρακτηρίζονται ως τρωτά από την IUCN, ενώ η Πετροπέρδικα σχεδόν ως απειλούμενο. Ο πληθυσμός των παραπάνω ειδών μειώνεται στην Ευρώπη. Με ποιο κριτήριο κατά συνέπεια συνεχίζεται το κυνήγι τους στη χώρα μας;
1. Τρυγόνι. Ο μη περιορισμός της θήρας του τρυγονιού στη χώρα μας, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αποτελεί απαράδεκτη πρακτική που θα μας οδηγήσει σύντομα στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη εκκινήσει προδικαστική διαδικασία για την Ισπανία και τη Γαλλία, καλώντας αμφότερες να προχωρήσουν σε δραστικά μέτρα για την προστασία του είδους, καθόσον οι ευρωπαϊκοί πληθυσμοί του έχουν καταρρεύσει δραματικά τα τελευταία 40 χρόνια, σε ορισμένες χώρες ακόμη και κατά το 90%. Αντίθετα και απουσία της οιαδήποτε σχετικής επιστημονικής τεκμηρίωσης, στην χώρα μας υποστηρίζεται ότι οι πληθυσμοί του τρυγονιού είναι σταθεροί με αποτέλεσμα να συνεχίζεται αβασάνιστα το κυνήγι του είδους το οποίο βαίνει προς εξαφάνιση.
2. Ψαλίδα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία των μεσοχειμωνιάτικων καταμετρήσεων υδρόβιων πουλιών - ΜΕΚΥΠ, ο πληθυσμός της Ψαλίδας στη χώρα μας παρουσιάζει σημαντική μείωση. Κατά την περίοδο 2004 – 2015, το είδος μειώθηκε κατά 80%, μειούμενο κατά 15% ανά έτος. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζει και έρευνα του ΑΠΘ, όπου ο μέσος μέγιστος αριθμός του είδους σε 39 περιοχές καταγράφεται σε 18.000 άτομα περίπου, αριθμός πολύ μικρότερος από τον αντίστοιχο παλαιότερων ετών. Παρά ταύτα, οι συγγραφείς της μελέτης του ΑΠΘ αποσιωπούν το γεγονός και θεωρούν ότι το κυνήγι της Ψαλίδας πρέπει να συνεχιστεί απρόσκοπτα και μάλιστα σε παρατεταμένη κυνηγετική περίοδο μέχρι την 10η Φεβρουαρίου.
3. Η κατάσταση των ειδών Γκισάρι, Καλημάνα και Μπεκατσίνι άλλαξαν προς το χειρότερο το 2021 κατά τον κόκκινο κατάλογο των Ευρωπαϊκών πουλιών που εξέδωσε το Birdlife International. Η μείωση των πληθυσμών θα έπρεπε να επιφέρει την απαγόρευση της θήρας τους δεδομένου ότι κριτήριο αποτελεί η αειφορία και η διατήρηση των ειδών. Τα είδη αυτά μειώνονται αποδεδειγμένα βάσει ανεξάρτητων επιστημονικών μελετών του Birdlife International, τα αποτελέσματα των οποίων έρχονται σε πλήρη αντίφαση με τις μελέτες που εκπονούν τα κυνηγητικά σωματεία σε χρήση και από το Υπουργείο Περιβάλλοντος.

ΣΤ. Ρυθμίσεις της κυνηγετικής δραστηριότητα στις νησιωτικές περιοχές

Προτείνεται η θεσμοθέτηση εξαιρέσεων για τις νησιωτικές περιοχές, με κατά τόπους απαγορεύσεις ή περιορισμούς της θήρας. Συγκεκριμένα προτείνονται :
1. Απαγόρευση της θήρας στα μικρά νησιά λόγω της δυσανάλογα μεγάλης όχλησης από την κυνηγετική δραστηριότητα και της ευνόητης αδυναμίας διαφυγής των θηραμάτων. Τα μικρά νησιά αποτελούν σταθμούς των μεταναστευτικών πουλιών, με αποτέλεσμα τη συγκέντρωση σχετικά μεγάλων αριθμών τους σε εξαιρετικά περιορισμένες εκτάσεις. Τα πουλιά την περίοδο αυτή είναι ιδιαίτερα κουρασμένα, ενώ παράλληλα δεν έχουν δυνατότητα να διαφύγουν.
2. Χρονικός περιορισμός της θήρας στα μεγαλύτερα νησιά, καθώς ο συνδυασμός της χαμηλής βλάστησης, της ξηρασίας και της υπερβόσκησης δημιουργεί ένα αφιλόξενο περιβάλλον και προκαλεί άνισες συνθήκες θήρευσης.
3. Απαγόρευση της θήρας στα νησιά που δεν διαθέτουν Δασοφυλακείο. Χωρίς Δασοφυλακείο είναι αδύνατος ο έλεγχος της εύρυθμης λειτουργίας της κυνηγετικής δραστηριότητας. Οι λαθροθήρες - είτε μόνιμοι κάτοικοι των νησιών, είτε επισκέπτες, από άλλες περιοχές - μπορούν να επιδίδονται στην κυνηγετική δραστηριότητα ανεξέλεγκτα, χωρίς κανένα περιορισμό. Ακόμη και σε περίπτωση καταγγελίας είναι δύσκολη η άμεση μετάβαση δασοφυλάκων στην περιοχή από γειτονικές περιοχές, είτε λόγω απουσίας μέσων μετακίνησης, είτε λόγω απαγορευτικών καιρικών συνθηκών.

Ζ. Απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας για την Αλεπού και το Πετροκούναβο

Προτείνουμε την απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας για την Αλεπού και το Πετροκούναβο, με οποιοδήποτε μέσο, καθώς αποτελούν ρυθμιστές των πληθυσμών των τρωκτικών και ενέχουν θεμελιώδη ρόλο στην ισορροπία του οικοσυστήματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αλεπού είναι ο μοναδικός φυσικός θηρευτής των μινκ και, ως εκ τούτου, ικανή να αποτρέψει την εξάπλωσή τους όταν διαφεύγουν στο φυσικό περιβάλλον στις περιοχές που υπάρχουν εκτροφεία.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι η «επικήρυξη» μη βρώσιμων ειδών – όπως η Αλεπού και το Πετροκούναβο - συμβάλλει στη ευρεία χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, καθώς δημιουργεί την ψευδή εντύπωση ότι τα είδη αυτά είναι «επιβλαβή» - όπως αποκαλούνταν στο παρελθόν - και ότι πρέπει να εξαλειφθούν. Είναι άλλωστε γνωστές οι συνέπειες που έχει η απαράδεκτη αυτή πρακτική, η οποία εξακολουθεί να εφαρμόζεται στη χώρα μας και η οποία οδηγεί στον αφανισμό σπάνιων και αυστηρά προστατευόμενων ειδών της ελληνικής πανίδας.

Η. Απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας για την Κάργια, την Καρακάξα, την Κουρούνα και το Ψαρόνι

Προτείνουμε την απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας για την Κάργια, την Καρακάξα, την Κουρούνα και το Ψαρόνι, βάσει της αρχής της μοναδικότητας της συμβολής του κάθε είδους στην ισορροπία του οικοσυστήματος. Το ανεξέλεγκτο κυνήγι των εν λόγω ειδών δεν αντιστοιχεί στις περιορισμένες επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει η παρουσία τους σε ορισμένες κατηγορίες καλλιεργειών σε συγκεκριμένες περιοχές. Η διαχείριση τυχόν προβλημάτων που δημιουργούν δεν μπορεί να επαφίεται στην κυνηγητική δραστηριότητα, αλλά οφείλει να αντιμετωπίζεται βάσει ορθολογικών σχεδίων και ειδικών μελετών για κάθε περιοχή.

Θ. Υποχρέωση χρήσης φωσφορίζοντος ενδύματος από τους ασκούντες κυνηγετική δραστηριότητα

Σύμφωνα με τις ετήσιες Υπουργικές Αποφάσεις περί Ρυθμίσεων Θήρας των τελευταίων ετών, θεσπίζεται ως υποχρεωτική η χρήση φωσφορίζοντος πορτοκαλί ενδύματος από τους ασκούντες κυνηγετική δραστηριότητα κατά τη θήρα αγριογούρουνου, λαγού, μπεκάτσας και ορτυκιού, προς αποφυγή ατυχημάτων.
Αναφορικά με τη συγκεκριμένη διάταξη των Υπουργικών αποφάσεων :
1. Επισημαίνεται η ανάγκη διόρθωσης της χρησιμοποιούμενης διατύπωσης καθώς η φράση «προς αποφυγή ατυχημάτων» εμφανίζεται εσφαλμένα δύο φορές, στην αρχή και στο τέλος της πρότασης.
2. Αντί του λογικά ορθού της γενίκευσης της υποχρέωσης της χρήσης του φωσφορίζοντος ενδύματος στο σύνολο των κυνηγών χρησιμοποιείται το λογικά αδόκιμο του περιορισμού της χρήσης του μόνο σε ορισμένους από αυτούς, με κριτήριο το είδος του θηράματος που καταδιώκουν. Κατ’ αυτό τον τρόπο αποδυναμώνεται το περιεχόμενο της διάταξης ως κανόνας δικαίου διότι για να στοιχειοθετηθεί το ποινικό αδίκημα της έλλειψης του φωσφορίζοντος ενδύματος θα πρέπει να είναι γνωστό ότι ο παραβάτης θήρευε κάποιο από τα είδη θηραμάτων που αναφέρονται στην απόφαση. Συχνά όμως αυτό δεν είναι δυνατό να αποδειχθεί με πραγματικά περιστατικά και συνήθως αποτελεί αξιολογική κρίση του Δασικού οργάνου που βεβαιώνει την παράβαση, υποβαθμίζοντας την αξιοπιστία του κατηγορητηρίου
Είναι προφανές ότι το φωσφορούχο ένδυμα έχει ως στόχο να καταστήσει τον φορέα του άμεσα ορατό από άλλους κυνηγούς που δραστηριοποιούνται στην ίδια περιοχή και ως εκ τούτου να τον προστατέψει από πυροβολισμούς που εκ παραδρομής θα στραφούν εναντίον του, είτε από πλάνη εάν κάποιος άλλος κυνηγός βάλει εναντίον του επειδή τον εξέλαβε ως θήραμα, είτε τυχαία εάν βρεθεί στην γραμμή βολής άλλου κυνηγού που έβαλε μεν εναντίον θηράματος χωρίς όμως να έχει αντιληφθεί την παρουσία του. Υπό αυτήν την έννοια, το είδος των θηραμάτων που κυνηγά κάθε κυνηγός είναι αδιάφορο ως προς την ασφάλεια του, ενώ αποκτά ιδιαίτερη σημασία το είδος των θηραμάτων που θηρεύουν οι άλλοι κυνηγοί με τους οποίους μοιράζεται τον ίδιο κυνηγότοπο. Για παράδειγμα, εάν δύο κυνηγοί θηρεύουν στην ίδια περιοχή και ο πρώτος κυνηγά φάσες ενώ ο δεύτερος λαγούς, τότε ο μεν πρώτος δεν υποχρεούται να φέρει φωσφορούχο ένδυμα καίτοι αποτελεί εν δυνάμει θύμα εσφαλμένων βολών του δεύτερου, ο δε δεύτερος υποχρεούται να φέρει φωσφορούχο ένδυμα παρότι ουδόλως κινδυνεύει από τις βολές του πρώτου. Το σοβαρό λογικό σφάλμα είναι προφανές.
Πέρα όμως από την προστασία της ανθρώπινης ζωής, η γενίκευση της χρήσης του φωσφορούχου πορτοκαλί ενδύματος από όλους τους κυνηγούς, θα καταστήσει απλούστερη και αποτελεσματικότερη τη διάταξη και θα συμβάλλει στη μείωση της παράνομης θήρας διότι κανένας λαθροκυνηγός δεν θα είναι πρόθυμος να φέρει φωσφορούχο ένδυμα. Οπότε είτε θα εγκαταλείψει την παράνομη θήρα είτε θα διαπράττει επιπροσθέτως και ένα δεύτερο αδίκημα που θα αφορά στη μη χρήση του ειδικού ενδύματος. Σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση, πλέον της επιβάρυνσης του κατηγορητηρίου με ένα δεύτερο αδίκημα, είναι παράλληλα πολύ πιθανό ότι θα αποδυναμώνονται άλλοι υπερασπιστικοί ισχυρισμοί, όπως για παράδειγμα η συχνή δικαιολογία ότι η θήρα εντός καταφυγίου άγριας ζωής είναι αποτέλεσμα πλάνης περί των ορίων του καταφυγίου και όχι δόλου.
Θεωρούμε επίσης απαραίτητη την παροχή ενός μοναδικού κωδικού από μέρους του Δασαρχείου που θα αναγράφεται υποχρεωτικά και με τρόπο ευδιάκριτο επί του φωσφορούχου ενδύματος, θα επιτρέπει την ταυτοποίηση του κυνηγού από απόσταση και θα συμβάλλει τόσο στην μείωση του παράνομου κυνηγιού όσο και στον περιορισμό των κάθε λογής εντάσεων, καβγάδων και αψιμαχιών διότι θα αφαιρέσει το καθεστώς της ανωνυμίας που συχνά αποτελεί πηγή παρεπόμενων προβλημάτων.
Προτείνουμε, τέλος, να γίνεται ρητή αναφορά πως η απουσία του προβλεπόμενου φωσφορούχου ενδύματος, θα συνιστά ιδιαιτέρως επιβαρυντική περίπτωση εφόσον συντρέχει αθροιστικά με οποιοδήποτε άλλη περί θήρας παράβαση.

Ι. Αύξηση της ελάχιστης επιτρεπόμενης απόστασης άσκησης της κυνηγετικής δραστηριότητας από κατοικημένες περιοχές

Η ελάχιστη επιτρεπόμενη απόσταση άσκησης της κυνηγετικής δραστηριότητας από κατοικημένες περιοχές και μεμονωμένες κατοικίες, των 250 και 100μ. αντίστοιχα, δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους τόσο στους κατοίκους όσο και στους χρήστες τους. Προτείνουμε την αύξηση της ελάχιστης επιτρεπόμενης απόστασης άσκησης της κυνηγετικής δραστηριότητας στα 500μ. από τα όρια οικισμών και στα 250μ. από μεμονωμένες κατοικίες.

ΙΑ. Απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας κατά μήκος οδών

Το κυνήγι κατά μήκος οδών αποτελεί σύνηθες φαινόμενο αλλά και αίτιο ανασφάλειας και κινδύνου για τους χρήστες τους - κατοίκους περιοχής, επισκέπτες ή περιηγητές. Προτείνουμε την απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας κατά μήκος των οδών και σε μία παράπλευρη έκταση από αυτές της τάξης των 100μ.

ΙΒ. Τοποθέτηση GPS και συστημάτων καταγραφής βίντεο στα οχήματα δασικών υπαλλήλων και θηροφυλάκων

Προτείνουμε την πάγια τοποθέτηση συστημάτων GPS και συστημάτων καταγραφής βίντεο στα οχήματα των δασικών υπαλλήλων και των θηροφυλάκων, με στόχο την ενίσχυση του ελέγχου της λαθροθηρίας και την ορθή λειτουργία των ελεγκτικών μηχανισμών της θήρας.

ΙΓ. Κατάργηση της πανελλαδικής άδειας θήρας - Άδεια άσκησης κυνηγετικής δραστηριότητας μόνο σε δύο Περιφερειακές ενότητες ανά κυνηγό και κυνηγετική περίοδο. Απαγόρευση της κυνηγετικής δραστηριότητας σε κυνηγούς άλλων χωρών.

Κατ΄αντιστοιχία με τα ισχύοντα στα λοιπά κράτη μέλη ΕΕ, προτείνουμε την κατάργηση της πανελλαδικής άδειας θήρας και τη θεσμοθέτηση της άδειας άσκησης της κυνηγετικής δραστηριότητας μόνο σε 2 περιφερειακές ενότητες ανά κυνηγό και κυνηγετική περίοδο. Θα πρέπει να εκλείψει οριστικά το επιζήμιο φαινόμενο του «κυνηγετικού τουρισμού» που βλέπει περιοχές - όπως το Δέλτα του Έβρου - να δέχονται δυσανάλογες πιέσεις ως προς την εύθραυστη φέρουσα ικανότητα τους, λόγω της δράσης εκατοντάδων κυνηγών που μετακινούνται συστηματικά από τα αστικά κέντρα - Αθήνα και Θεσσαλονίκη - προς αυτές. Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, θα μπορούσαν να παραβρεθούν ταυτόχρονα 10.000 ή και περισσότεροι κυνηγοί στο Δέλτα του Έβρου, ή και σε άλλες ελκυστικές για το κυνήγι περιοχές, με ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις για την άγρια πανίδα της περιοχής.
Αντίστοιχα θα πρέπει να απαγορευτεί η κυνηγετική δραστηριότητα σε κυνηγούς που προέρχονται από άλλες χώρες. Είναι γνωστό ότι κυνηγοί γειτονικών χωρών προκαλούν ανυπολόγιστη ζημιά στην πανίδα μας καθόσον μπορούν να κυνηγήσουν στη χώρα μας περισσότερα είδη και για ολόκληρο τον Φεβρουάριο, μήνα κατά τον οποίο απαγορεύεται η θήρα στη χώρα τους.

ΙΔ. Καθολική απαγόρευση κυνηγετικής δραστηριότητας σε ιδιωτική ιδιοκτησία δίχως την συγκατάθεση του ιδιοκτήτη

Το κυνήγι αποτελεί σήμερα «χόμπι» που επηρεάζει δραματικά τους πληθυσμούς των άγριων ζώων και είναι μία από τις βασικότερες αιτίες απώλειας βιοποικιλότητας - Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2020 - https://www.europarl.europa.eu/news/el/headlines/society/20200109STO69929/apoleia–viopoikilotitas–pou–ofeiletai–kai–giati–mas–afora
Μία από τις πλέον προβληματικές διατάξεις της παρωχημένου νόμου περί θήρας - Ν.Δ. 86/1969 – ΦΕΚ Α-7/18-1-1969 - είναι αυτή που επιτρέπει στην ουσία την ανεξέλεγκτη άσκηση της κυνηγετικής δραστηριότητας εντός ιδιωτικής ιδιοκτησίας - καλλιεργούμενες και μη καλλιεργούμενες ιδιωτικές εκτάσεις - δίχως την συγκατάθεση του ιδιοκτήτη, με μόνους περιοριστικούς όρους το ύψος της περίφραξης της ιδιοκτησίας - μεγαλύτερο του 1,50μ. – η την περίοδο μεταξύ ανθοφορίας και συγκομιδής των καρπών των καλλιεργειών κ.λπ.
Πέρα από τα προφανή προβλήματα σύγκρουσης μεταξύ ιδιοκτησίας και κυνηγών που δημιουργεί - όταν η ιδιοκτησία θα βρεθεί αντιμέτωπη με κυνηγούς που εισέρχονται στο χώρο της και αρνούνται να απομακρυνθούν - η εν λόγω διάταξη εγείρει νομικά ζητήματα από την σκοπιά της μη ελεύθερης διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων του καθένα κατά το δοκούν αλλά και σοβαρά ζητήματα δημόσιας υγείας λόγω της διάχυτης βιοσυσσώρευσης του μολύβδου των σκαγιών στο έδαφος που ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους για τη διατροφική αλυσίδα - https://savewild.gr/2022/05/symperifora–tou–molyvdou–sto–edafos.

Τι ορίζει σχετικά η Ελληνική Νομοθεσία
Το άρθρο 256 του Ν.Δ. 86/1969 – ΦΕΚ Α-7/18-1-1969 - https://www.kodiko.gr/nomothesia/document/524554/n.d.-86-1969 - περί «Απαγορευμένων εις την θήραν χώρων», ορίζει ότι το κυνήγι απαγορεύεται δίχως την συγκατάθεση του ιδιοκτήτη ή και του ενοικιαστή της όποιας ιδιόκτητης έκτασης στις περιπτώσεις :
α. Των αμπελώνων, από την έναρξη της κυνηγετικής περιόδου έως τη λήξη του τρυγητού.
β. Των αθέριστων λειμώνων.
γ. Εντός καλλιεργουμένων εκτάσεων ή οπωρώνων από την ανθοφορία μέχρι και τη συγκομιδή των καρπών.
δ. Εντός περιφραγμένων ιδιόκτητων εκτάσεων με «συνεχές αδιαπέραστο και ανυπέρβλητο από άνθρωπόν φράχτη παντός είδους, ύψους τουλάχιστον ενός και ημίσεος του μέτρου (1,50).
Το συγκεκριμένο άρθρο παρέμεινε αναλλοίωτο στο χρόνο πλην μιας τροποποίησης με τον ν.177/75 (ΦΕΚ 205 Α’) - «Περί αντικαταστάσεως και συμπληρώσεως διατάξεών τινων του Ν.Δ.86/69 «περί Δασικού Κώδικος» - σύμφωνα με την οποία «απαγορεύεται η τοποθέτησις απαγορευτικών της θήρας πινακίδων, άνευ προηγουμένης εγγράφου - εγκρίσεως της οικείας Δασικής Αρχής», δηλαδή επιτρέπεται το κυνήγι εντός ιδιωτικής ιδιοκτησίας μόνο με απόφαση της Δασικής Υπηρεσίας και δίχως τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη (sic !!!).

Τι ισχύει σε άλλες χώρες
1. Στο Ηνωμένο Βασίλειο απαγορεύεται αυστηρά το κυνήγι σε ιδιωτικές εκτάσεις - κτήματα και αγρούς - δίχως την γραπτή συγκατάθεση του ιδιοκτήτη. Επιτρέπεται μεν η διέλευση των κυνηγών από αυτές, αλλά απαγορεύεται αυστηρά το κυνήγι στο εσωτερικό τους, ενώ η διέλευση μπορεί να ανακληθεί σε οποιαδήποτε στιγμή. Η παράβαση του νόμου επισύρει αυστηρές κυρώσεις, πρόστιμο ή και φυλάκιση, για παράνομο κυνήγι ή πρόκληση περιττής ταλαιπωρίας σε ζώο. Η κυνηγετική νομοθεσία στο Ηνωμένο Βασίλειο - https://www.gov.uk/hunting - είναι ιδιαίτερα αυστηρή σε σημείο που να ορίζει ως ποινικό αδίκημα το κυνήγι σε δημόσια μονοπάτια, βάσει του νόμου «περί Περιβάλλοντος» του 1990.
2. Στη Γαλλία απαγορεύεται η είσοδος κυνηγών σε ιδιωτική γη δίχως τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη, βάσει του άρθρου L422-1 του «Κώδικα Περιβάλλοντος» - Code de l’Εnvironment.
3. Στην Ιταλία η άσκηση της κυνηγετικής δραστηριότητας σε ιδιωτική έκταση απαγορεύεται μόνο εάν ο ιδιοκτήτης ζητήσει να εξαιρεθεί η ιδιοκτησία του από την Ρυθμιστική που συντάσσει η Περιφέρεια - «Piano Faunistico Venatorio» - εντός 30 ημερών από τη δημοσίευση της και με την προϋπόθεση ότι το αίτημα δεν έρχεται σε αντίθεση με αυτή. Διαφορετικά, ισχύουν οι ίδιοι περίπου περιορισμοί που ισχύουν στη χώρα με κάποιες διαφοροποιήσεις.
4. Στην Αυτόνομη Περιφέρεια της Ανδαλουσίας, στην Ισπανία, το κυνήγι σε ιδιωτική έκταση επιτρέπεται μόνο με έγγραφη εξουσιοδότηση του ιδιοκτήτη, διαφορετικά αποτελεί αδίκημα - Hunting season, the law – Andalucia

Μολονότι αφορά σχετική υπόθεση στην Γερμανία, μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων – ΕΔΔΑ της 26ης Ιουνίου του 2012 θεσπίζει είδος δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης κατά του κυνηγιού υπέρ των ιδιοκτητών γης που δεν σκοπεύουν να επιτρέψουν το κυνήγι στο εσωτερικό της ιδιοκτησίας τους. Με λίγα λόγια, ο ιδιοκτήτης δεν είναι υποχρεωμένος να ανέχεται να ασκούν το κυνήγι στη γη του εάν αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις προσωπικές και ηθικές του πεποιθήσεις. Πρόκειται για μία απόφαση που προβάλλει το θέμα της ιδιοκτησίας στην ευρύτερη δυνατή του έννοια, αναγνωρίζοντας στον ιδιοκτήτη όχι μόνο το εμπράγματο δικαίωμα επί του περιουσιακού του στοιχείου αλλά και το αναφαίρετο δικαίωμα να εκφράζει και να εφαρμόζει, μέσω της περιουσίας του, τις δικές του ιδέες. Η απόφαση του διασφαλίζει το ιερό δικαίωμα να απαγορεύει την εισβολή τρίτων στη γη του αλλά και το άλλο τόσο ιερό δικαίωμα να μην επιτρέπει την αλλαγή της σχέσης του με την ιδιοκτησία του και με το περιβάλλον από πεποιθήσεις άλλων, εν προκειμένων, ως προς το κυνήγι. Πρόκειται για μία απόφαση που αν και δεν εφαρμόζεται άμεσα στην υπόλοιπη Ευρώπη, θα μπορούσε να ανοίξει νέα σενάρια για όλους και για τη χώρα μας.

#Save_Wild
#savewild

«Οικολογική Συμμαχία».
- Για την «Οικολογική Μετάβαση» σε μία κοινωνία βιώσιμης ευημερίας.
- Για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.
contact@oikologiki-symmaxia.gr