Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
για την ανάγκη αναδιάρθρωσης του συστήματος των πολιτιστικών πολιτικών της Περιφέρειας
Αττικής
- Είναι δυνατό μια χώρα με μία πλειάδα περιοχών αξιόλογου φυσικού και πολιτισμικού πλούτου να μη γνωρίζει καν τον θεσμό των οικομουσείων ; Σημειωτέο ότι μόνο μία Περιφέρεια γειτονικής χώρας, με 1,5 εκατομμύριο κατοίκους – και όχι 4 εκ. όπως η Αττική - διαθέτει 25 περιοχές - οικομουσεία !
- Είναι δυνατό οι Περιφερειακές Πολιτιστικές
Πολιτικές στη χώρα μας να εξαντλούνται σε σποραδικές πολιτιστικές δράσεις, στην
τύχη ή κατόπιν του όποιου αιτήματος ;
- Είναι δυνατό οι Πολιτιστικές Πολιτικές
των δικών μας «Ευρωπαϊκών» Περιφερειών να εξαντλούνται στην φτωχή, λίστα του
νόμου 3852/2010 ;
- Είναι δυνατό οι δικές μας «Ευρωπαϊκές» Περιφέρειες
να μην γνωρίζουν καν τον θεσμό των Παρατηρητήριων Πολιτιστικών Πολιτικών ;
- Είναι δυνατό οι δικές μας «Ευρωπαϊκές» Περιφέρειες να στερούνται Στρατηγικό Σχεδιασμό Πολιτιστικών Πολιτικών ;
- Είναι δυνατό οι Πολιτιστικές Πολιτικές
των δικών μας «Ευρωπαϊκών» Περιφερειών να μην θεμελιώνονται στις οδηγίες και στις
επιταγές της πλειάδας των σχετικών διεθνών και Ευρωπαϊκών Διακηρύξεων και Συμβάσεων,
από την Agenda
21 και τις διεθνείς συμβάσεις ΟΥΝΕΣΚΟ, έως τη Σύμβαση-πλαίσιο ως προς την αξία της πολιτιστικής
κληρονομιάς για την κοινωνική συνοχή και την σχετική εγχώρια νομολογία ;
- Είναι δυνατό οι δικές μας «Ευρωπαϊκές» Περιφέρειες
να μην διαθέτουν αυτόνομη Διεύθυνση Πολιτιστικών Πολιτικών, με αυτόνομο προϋπολογισμό
και ad hoc Στρατηγικό Σχεδιασμό, σε πλήρη απόκλιση από τις λοιπές Ευρωπαϊκές Περιφέρειες ;
Ευρωπαϊκές Περιφέρειες δεν είναι μόνο εκείνες της Αττικής,
της Ηπείρου ή και του Βόρειου Αιγαίου. Ευρωπαϊκές Περιφέρειες είναι
και η περιφέρεια της Λομβαρδίας στην Ιταλία, της Έσσης στην
Γερμανία, της Αραγονίας στην Ισπανία (Αυτόνομες Κοινότητες)
ή και της Τρέντελαγκ στην Νορβηγία, με σαφές οργανωτικό πλαίσιο
στο πεδίο των πολιτιστικών πολιτικών, σαφείς άξονες πολιτιστικών πολιτικών με σαφές περιεχόμενο και ακόμη πιο σαφή εργαλεία διασφάλισης της αποτελεσματικής
και αποδοτικής τους υλοποίησης.
1. Η Ευρωπαϊκή Περιφέρεια ορίζεται πλέον
αφενός ως προαγωγός της αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς του
χώρου της και αφετέρου της ανάπτυξης πολιτιστικών δραστηριοτήτων, ως
σημαντικών παραγόντων ατομικής, κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας.
2. Κάθε Περιφέρεια διαθέτει ad hoc Κανονισμό - ή και νόμο, όπου το αυτοδιοίκητο το
επιτρέπει - που διευκρινίζει πλήρως τους άξονες, τις συντεταγμένες και τα
εργαλεία εφαρμογής των πολιτιστικών πολιτικών τους με τον ενδεικτικούς
τίτλους :
α. Πολιτιστικά αγαθά και
β. Πολιτιστικές
δραστηριότητες,
που, όχι τυχαία, αποτελούν
κομμάτι ενός ευρύτερου κεφαλαίου των κανονιστικών ή νομοθετικών τους εργαλείων
με τίτλο «Υπηρεσίες προς τον Πολίτη και την Κοινότητα».
3. Ο Κανονισμός αποτελεί οργανικό
σύνολο διευθέτησης των πολιτιστικών πολιτικών της Περιφέρειας βάσει
των Διεθνών Συμβάσεων για την άυλη και υλική πολιτιστική κληρονομιά, της
Σύμβασης-πλαισίου για την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς για την κοινωνική
συνοχή και 4 αξόνων :
α. της υλικής κληρονομιάς του χώρου της,
β. της άυλης κληρονομιάς του,
γ. των χώρων και τόπων παραγωγής πολιτισμού
και,
δ. των πολιτιστικών δράσεων και του θεάματος.
4. Ειδικότερα :
4α. Από την σκοπιά της αξιοποίησης της πολιτιστικής
κληρονομιάς και των πολιτιστικών αγαθών, οι άξονες των πολιτιστικών πολιτικών
της Περιφέρειας περιλαμβάνουν :
α. Την γνώση και την ελεύθερη πρόσβαση στα
πολιτιστικά αγαθά.
β. Την καταλογογράφηση, τις αναπαραγωγές
και τις δημοσιεύσεις.
γ. Την διοργάνωση συνεδρίων, σεμιναρίων,
ερευνών, μελετών και την πραγματοποίηση κάθε άλλης επιστημονικής και ενημερωτικής
πρωτοβουλίας.
δ. Πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην
ανάδειξη των τόπων της πολιτιστικής κληρονομιάς ως κέντρων δράσης για την
ενίσχυση της ταυτότητας, της κοινωνικής συνοχής, της δημιουργικότητας και της παραγωγής
πολιτισμού.
ε. Την βελτιστοποίηση της χρηστικότητας των
τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς με ιδιαίτερη προσοχή στα ΑμεΑ.
στ. Την σύσταση οικομουσείων, ως περιοχών-ανοικτών
μουσείων που χαρακτηρίζονται από την παρουσία πολιτιστικών και περιβαλλοντικών
αγαθών ιδιαίτερης αξίας, από ταυτοτικά στοιχεία ιστορίας, παράδοσης, τοπίου, εργασίας
και τοπικής παραγωγής.
ζ. Την διάδοση της γνώσης των πολιτιστικών
αγαθών στα σχολεία κάθε βαθμού, ακόμη και σε συνεργασία με πανεπιστήμια, σχολές
καλών τεχνών, μουσικά ωδεία και ερευνητικά ιδρύματα που λειτουργούν σε
περιφερειακό ή μη περιφερειακό επίπεδο.
η. Την υλοποίηση ενημερωτικών και
διδακτικών δράσεων.
θ. Την οργάνωση εκθέσεων και πολιτιστικών
εκδηλώσεων που σχετίζονται με τα πολιτιστικά αγαθά με χρήση των κατάλληλων εργαλείων
πληροφόρησης και ενημέρωσης.
ι. Την οργάνωση πολιτιστικών
διαδρομών με στόχο την γνώση της αξίας των πολιτιστικών αγαθών των χώρων που
διασχίζουν.
4β. Από την σκοπιά των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, οι άξονες των πολιτιστικών πολιτικών της Περιφέρειας
περιλαμβάνουν :
α. Την προαγωγή, την αξιοποίηση και τον κοινωνικό
και παιδευτικό ρόλο των μουσείων, των βιβλιοθηκών, των αρχείων, των αρχαιολογικών
πάρκων και των μνημειακών συνόλων του χώρου αρμοδιότητας της.
β. Την στήριξη της δημιουργικότητας και του
ταλέντου, ειδικότερα των νέων γενεών.
γ. Την υποστήριξη της ανάπτυξης της πολιτιστικής
επιχειρηματικότητας.
δ. Την προαγωγή του συντονισμού των
πολιτικών διακυβέρνησης του χώρου και προστασίας του περιβάλλοντος μέσω των παρεμβάσεων
στα πολιτιστικά αγαθά και στην πολιτιστική κληρονομιά.
ε. Την προαγωγή της ανάπτυξης του διαλόγου
μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών.
στ. Την προαγωγή της συνδρομής του συνεργατισμού
και του πολιτιστικού εθελοντισμού.
ζ. Την προαγωγή της υλοποίησης πολιτιστικών
σχεδίων και δράσεων στις λιγότερο ευνοημένες περιοχές.
η. Την προαγωγή της ώσμωσης μεταξύ
πολιτιστικών αγαθών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων, με όρους οικονομικής
βιωσιμότητας και υψηλής ποιότητας υπηρεσιών.
θ. Την ενθάρρυνση και την στήριξη της ολοκληρωμένης
πολιτιστικής δημιουργίας στο πλαίσιο διαδικασιών που αναδεικνύουν την συνυπευθυνότητα
– και οικονομική – των εμπλεκόμενων μερών.
5. Οι Περιφερειακές πολιτιστικές πολιτικές
συγκροτούνται σε ένα 3ετές Στρατηγικό Πρόγραμμα το οποίο υπερψηφίζεται
από το Περιφερειακό Συμβούλιο και το οποίο τροφοδοτεί τα ετήσια Επιχειρησιακά
Σχέδια της Περιφερειακής Διοίκησης.
Εν κατακλείδι, οι μόνες πολιτιστικές
δράσεις και δραστηριότητες δεν εκπροσωπούν το κεφάλαιο πολιτιστικές
πολιτικές, ακόμη και εάν άριστα προγραμματισμένες και οργανωμένες. «Με
την ευρεία του έννοια, ο όρος πολιτισμός αντιπροσωπεύει το σύνολο των
διαφοροποιών στοιχείων, υλικών και άυλων, διανοητικών και συναισθηματικών, που
χαρακτηρίζουν μία κοινωνία ή μία κοινωνική ομάδα» κατέληγε η διακήρυξη της περίφημης
Παγκόσμιας Συνόδου για την Πολιτιστική Πολιτική - «Mondiacult» του
Μεξικού το 1982. «Eκτός του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, συμπεριλαμβάνει τα γράμματα
και τις τέχνες, τον τρόπο ζωής, τα βασικά δικαιώματα του ανθρώπου, το σύστημα
αξιών, τις παραδόσεις και τα δόγματα, το σύνολο των αξιών καθώς και τις
γνωστικές και αισθητικές συνήθειες μίας κοινότητας και, από αυτή την οπτική
γωνία, περιλαμβάνει την πολιτιστική κληρονομιά, τις τέχνες, τη λογοτεχνία και
τα κινήματα σκέψης». Οι
Ευρωπαϊκές Περιφέρειες, ως «πολιτικοί πρωταγωνιστές», «πρωταγωνιστές πολιτικών» και ως ενεργοί
πρωταγωνιστές της χειροπιαστής διασφάλισης ενός αειφόρου μέλλοντος, το έχουν ήδη αντιληφθεί και από καιρό θέτοντας τις
πολιτιστικές πολιτικές μεταξύ των κύριων εργαλείων κοινωνικής συνοχής
και τοπικής ανάπτυξης, με όρους ενός νέου παραδείγματος «οικονομίας της
γνώσης» για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των τοπικοτήτων.
Απομένει να το αντιληφθούν και να συγχρονιστούν με αυτές και οι δικές μας.
* Το παρόν κατατίθεται στα πρακτικά της 5ης Συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου
Αττικής, της Τετάρτης 24 Φεβρουαρίου 2021, εν όψει της «Σύσταση
Επιτροπής Περιφερειακού Συμβουλίου «Πολιτισμού και Αθλητισμού» σύμφωνα με το
άρθρο 164 του Ν.3852/2010», ως σύνολο όρων για την συμμετοχή μας.
#Oikologiki_Symmaxia
«Οικολογική Συμμαχία για την Περιφέρεια Αττικής».
- Για τον ριζικό αναπροσανατολισμό των πολιτικών της Περιφέρειας.
- Για την διοικητική και πολιτική της αυτονομία.
- Για την «Οικολογική Μετάβαση» σε μία κοινωνία βιώσιμης ευημερίας.
- Για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.
