Ακόμη μία μελέτη έργου διευθέτησης
ρέματος, κλασικά υπογεγραμμένη από την προηγούμενη διοίκηση της Περιφέρειας
Αττικής η οποία συντάσσεται :
A. Κατά ουσιαστική παράβαση των σχετικών Κοινοτικών Οδηγιών
όπως συνοψίζονται στο άρθρο 9 της οδηγίας για τα νερά, τις
πλημύρες και τους κινδύνους πλημμύρας - 2007/60/ - του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2007.
B. Σε πλήρη περιφρόνηση των πάμπολλων κοινοτικών οδηγιών, συστάσεων, «λευκών» ή και
«πράσινων βίβλων», αναφορικά με την σπουδαιότητα της συμβολής των φυσικών
συστημάτων – βιοποικιλότητας και οικοσυστημάτων – στην
αναχαίτηση και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Συνοπτικά :
Α. Όσο αφορά τις Κοινοτικές Οδηγίες περί νερών
2. Το 2000 εκδίδεται η οδηγία για τα νερά 2000/60/EEC σύμφωνα με την οποία η καλή κατάσταση
των νερών απαιτεί την άριστη χημική και οικολογική τους κατάσταση.
3. Το 2007 εκδίδεται η οδηγία πλαίσιο
για τα νερά, τις πλημύρες και τους κινδύνους πλημμύρας - 2007/60/EEC – η οποία αποτελεί ουσιαστική σύνοψη με
τις δύο προηγούμενες, προτάσσοντας την βιώσιμη διαχείριση των υδάτων μέσω της
εξισορρόπησης της ικανοποίησης των ανθρώπινων αναγκών – αντιπλημμυρικότητα – με
την προστασίας του περιβάλλοντος – άρθρο 9 της οδηγίας που επιβάλλει τον
συντονισμό της με τα όσα προτάσσουν οι προηγούμενες δύο οδηγίες σχετικά με την οικολογική
ποιότητα των οδών του νερού προς διευθέτηση.
Σημειώνουμε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες που
ερμηνεύουν πλήρως τις παραπάνω οδηγίες, όχι τυχαία διευθετούν τις οδούς του
νερού μέσω των τεχνικών της φυσικής μηχανικής, επίτευξης της
αντιπλημμυρικότητας με πλήρη διατήρηση των πολύτιμων οικοσυστημάτων.
Β. Όσο αφορά τις κοινοτικές οδηγίες και συστάσεις, περί
της συμβολής των φυσικών συστημάτων στην αναχαίτηση και στην προσαρμογή στην
κλιματική αλλαγή
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
:
1. Τα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα
διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο πεδίο της ρύθμισης του κλίματος
καθόσον απορροφούν το ήμισυ των εκπομπών άνθρακα ανθρωπογενούς
προέλευσης.
2. Οι λειτουργίες της βιοποικιλότητας των χερσαίων
και θαλάσσιων οικοσυστημάτων συμβάλλουν καταλυτικά στην προσαρμογή
στην κλιματική αλλαγή και, ως εκ τούτου, συνιστούν το καταλληλότερο μέσο
για την αναχαίτηση της.
3. Η προστασία του φυσικού κεφαλαίου και η
αποκατάσταση των οικοσυστημάτων συνδράμουν αποφασιστικά στην αύξηση της ανθεκτικότητας.
Η προστασία, η ανάκτηση και η διασφάλιση της ακεραιότητας των φυσικών
συστημάτων αποτελούν τον σημαντικότερο και τον οικονομικά αποδοτικότερο
σύμμαχο στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
4. Από την άλλη μεριά, η κλιματική αλλαγή υποθηκεύει
την ακεραιότητα και τις λειτουργίες των φυσικών συστημάτων.
Η συνεχής απώλεια βιοποικιλότητας και η συνεχώς αυξανόμενη υποβάθμιση
των οικοσυστημάτων υποθηκεύουν κατά τρόπο μη αναστρέψιμο την ικανότητα
τους να συμβάλλουν στην άμβλυνση των φαινόμενων της κλιματικής αλλαγής.
5. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία από τις
σημαντικότερες αιτίες απώλειας της βιοποικιλότητας και της βιολογικής
ποικιλομορφίας με ασύλληπτους ρυθμούς. Εάν δεν προστατευθούν αποτελεσματικά
η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, τα φαινόμενα της κλιματικής
αλλαγής θα μεγιστοποιηθούν ως πραγματικός κίνδυνος για την ποιότητα ζωής
και τη ζωή στον πλανήτη.
Με λίγα λόγια, η καταστροφή του φυσικού
κεφαλαίου – βιοποικιλότητας και οικοσυστημάτων - ενισχύει καταλυτικά τα
φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής και - αντιστρόφως- η ενίσχυση της κλιματικής
αλλαγής συμβάλλει στην περαιτέρω υποβάθμιση τους, ενεργοποιώντας ένα
καταστροφικό κύκλο που οδηγεί αντιστρεπτά στο μηδενισμό κάθε ελπίδας ποιότητας
ζωής.
Δεδομένων των παραπάνω :
A. Από πλευράς περιβαλλοντικών εκτιμήσεων η
Περιβαλλοντική Μελέτη των προτεινόμενων έργων «οριοθέτησης και διευθέτησης του
ρέματος Διονύσου» προκαλεί τουλάχιστον θυμηδία.
- Πως είναι δυνατό να ικανοποιεί η παρέμβαση σε ένα οικοσύστημα – πανίδα και χλωρίδα – όταν η
προκαλούμενη καταστροφή του μέσω του έργου θεωρείται «μερικώς αντιστρεπτή»;
Πως είναι δυνατό να εξισούται η αξία ενός οικοσυστήματος με μία σειρά
φυτεύσεων, με την ατεκμηρίωτη ελπίδα της επιστροφής μιας κάποιας αδιευκρίνιστης
πανίδας ; «Οι επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον αφορούν το στάδιο της
κατασκευής όπου οι επεμβάσεις διαμόρφωσης της κοίτης συνεπάγονται την αφαίρεση
της φυσικής βλάστησης που έχει αναπτυχθεί εντός αυτής, ενώ οι δραστηριότητες θα
απομακρύνουν παροδικά, στοιχεία της πανίδας και ορνιθοπανίδας του ρέματος
(καταστροφή φωλιών στα δέντρα που θα κοπούν, θόρυβος). Οι επιπτώσεις αυτές
είναι μερικώς αντιστρεπτές αφού στη περιοχή της αποκατεστημένης κοίτης και
εκτός της λειτουργικής διατομής θα προβλεφθούν φυτεύσεις.»
- Πως είναι δυνατό να θεωρείται «αναβάθμιση της εικόνας της
περιοχής» η καταστροφή του τοπικού φυσικού οικοσυστήματος και η αντικατάσταση
του με ένα πέτρινο αγωγό ομβρίων ; Πως είναι δυνατό η λειτουργία του έργου να
έχει «ευνοϊκή επίδραση στο κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον της περιοχής» όταν
θα συμβάλλει στην αλλοίωση του μικροκλίματος και της αισθητικής και της
ακουστικής του ποιότητας ; «Η λειτουργία των έργων θα έχει ευνοϊκή επίδραση
στο κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον της περιοχής, λόγω της αναβάθμισης της
εικόνας της.»
- Πως είναι δυνατό τα περιγραφόμενα «Οφέλη
από την υλοποίηση του έργου και οι επιδράσεις του στην τοπική οικονoμία» να
μην έχουν την οποιαδήποτε αναφορά σε επίπεδο περιβάλλοντος ; «Οι
ευνοϊκές επιδράσεις προκύπτουν από τη σκοπιμότητα του έργου που είναι η
απαλλαγή από τα πλημμυρικά φαινόμενα, η ομαλή λειτουργία του ρέματος, η
απαλλαγή της κοίτης από την συγκέντρωση αποθέσεων και απορριμμάτων και η
αναβάθμιση της προς οριοθέτηση περιοχής.»
- Πως είναι δυνατό να αναφέρεται ότι το
έργο στηρίζεται σε «ήπιες επεμβάσεις στην κοίτη του ρέματος» όταν του αλλοιώνει
ολοκληρωτικά τη φύση και τον χαρακτήρα ;
B. Από τεχνικής υδρολογικής άποψης, η συγκεκριμένη πρόταση οριοθέτησης με
έργα διευθέτησης αποτελεί παραβίαση του Ν. 4258/2014 σχετικά με την
οριοθέτηση των υδατορεμάτων αλλά και της Οδηγίας της ΕΕ για την Εκτίμηση και
Διαχείριση του Πλημμυρικού Κινδύνου, για δύο βασικούς λόγους:
1. Δεν προτείνονται οριογραμμές στην υφιστάμενη κατάσταση,
όπως ρητά αναφέρει ο Ν. 4258/2014.
2. Δεν μελετήθηκαν εναλλακτικές λύσεις του σχεδιασμού παρά
μόνο μια νεφελώδης περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης.
Είναι φανερό ότι οι όποιες υπερχειλίσεις
από την κυρίως κοίτη του ρέματος - ή κοίτη συνήθους ροής - οφείλονται
κατά μείζονα στην υδραυλική ανεπάρκεια των τεχνικών έργων διέλευσης στις
πλείστες όσες οδούς περνούν κάθετα την κοίτη του ρέματος. Και αυτές οι
διελεύσεις είναι συχνές και πολλές ενώ οι υφιστάμενες διατομές των τεχνικών
είναι πολύ μικρές. Επομένως, είναι λογικό και επόμενο να δημιουργούνται
πλημμυρικά φαινόμενα ανάντη των τεχνικών λόγω του φαινόμενου του «λαιμομπούκαλου».
Έτσι, ενώ η μελέτη αναγνωρίζει αυτό το
υδραυλικό έλλειμμα και προτείνει – ορθά - την αντικατάσταση των τεχνικών έργων
με νέα που θα έχουν επαρκή διατομή. δεν εξετάζει το σενάριο της υφιστάμενης
κατάστασης του ρέματος - χωρίς την κατασκευή των έργων διευθέτησης - παρά μόνο
με την αντικατάσταση των τεχνικών έργων διέλευσης και των τοπικών τροποποιήσεων
της κοίτης στις θέσεις αυτές. Θεωρούμε ότι ανά εξεταζόταν το προφανές αυτό
σενάριο θα επαληθευόταν ότι δεν θα χρειαζόταν η κατασκευή των έργων διευθέτησης
με συρματοκιβώτια, παρά μόνο σημειακές ή εξαιρετικά τοπικές λύσεις διευθέτησης
σε σημεία, που πιθανόν να υπάρχουν όντως φαινόμενα υπερχειλίσεων ή και
σταθερότητας των πρανών. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα μπορούσαν να εφαρμοστούν
οι τεχνικές της φυσικής μηχανικής - όπως τα κορμοδέματα - καθώς οι ταχύτητες
ροής, ακόμα και στην πλημμύρα 50ετίας δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλες, ή και
συνθετικά υλικά – όπως τα γεωσύνθετα - που μετά την υδροσπορά αποκτούν απόλυτα
φυσική μορφή και επιτρέπουν την πρόσβαση των ανθρώπων στο ρέμα για την αναψυχή,
κάτι που αποκλείει η κατασκευή των συρματοκιβωτίων. Σημειώνουμε δε ότι η
εφαρμογή των τεχνικών φυσικής μηχανικής ενθαρρύνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση
στα πλαίσια της εφαρμογής της Common Implementation Strategy της Οδηγίας για τα Ύδατα ‘ 200/60/EE. Αντίθετα, το προτεινόμενο έργο
δικαιολογεί την κατασκευή έργων διευθέτησης με συρματοκιβώτια ακόμα και σε
τμήματα που δεν υπάρχουν καθόλου κατοικίες ή άλλες υποδομές όταν η ροή ποτέ δεν
υπερχειλίζει του πλημμυρικού πεδίου του ρέματος.
Εν κατακλείδι, σε όλα της τα σημεία, η
μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του προτεινόμενου έργου αποτελεί μία από
τα ίδια : Μία συρραφή αντιεπιστημονικών, παιδαριωδών υποθέσεων, πέραν των
κοινοτικών οδηγιών και της διεθνούς πρακτικής, με στόχο ένα έργο παρωχημένου χαρακτήρα,
σοβαρής υποβάθμισης του περιβάλλοντος κλίματος συμπεριλαμβανομένου. Καλά
τσιμεντώματα λοιπόν. Πάψτε όμως να αναφέρεστε στην κλιματική αλλαγή. Την
ενισχύετε και εκτίθεστε.
Για την «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ για την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ»
Γιώργος Δημητρίου (επικεφαλής)
Χριστίνα Τατάγια
Γιώργος Δημητρίου (επικεφαλής)
Χριστίνα Τατάγια
Η εισήγηση συντάχθηκε με τη συμβολή τωνΔ.Ζαρρή, Δρ. Πολιτικού Μηχανικού με ειδικότητα στην Υδρολογία και Δ.Θεοδοσόπουλου, Αγρονόμου – Τοπογράφου Μηχανικού Ε.Μ.Π.,δημιουργού ΓΕΩΜΥΘΙΚΗΣ
«Οικολογική Συμμαχία για την Περιφέρεια Αττικής».
- Για τον ριζικό αναπροσανατολισμό των πολιτικών της Περιφέρειας.
- Για την διοικητική και πολιτική της αυτονομία.
- Για την «Οικολογική Μετάβαση» σε μία κοινωνία βιώσιμης ευημερίας.
- Για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.
contact@oikologiki-symmaxia.gr
