Μπορεί
να φανεί παράδοξο αλλά το σχήμα των δένδρων οργανώνεται από την κορυφή
τους (1). Είναι η κορυφή που καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσονται
προοδευτικά στο χώρο τα κλαδιά ώστε να δώσουν το καταλληλότερο σχήμα
κόμης. Η απόλυτη κυριαρχία της κορυφής στην βιολογία
του δένδρου αποτελεί τον φυσικό κανόνα βάσει του οποίου αναπτύσσεται
αρμονικά.
Με
λίγα λόγια, η κορυφή αποτελεί το κεφάλι του δένδρου που,
όπως στον άνθρωπο, αποφασίζει για το υπόλοιπο σώμα. Η κορυφή
ρυθμίζει την όλη ανάπτυξη του δένδρου έτσι ώστε το μήκος
και η κλίση των κλαδιών να τείνουν στην οργάνωση του
ιδανικού του σχήματος και, κατ’ ακολουθία, στη βέλτιστη δυνατή προσαρμογή
στους φυσικούς παράγοντες και στην συνύπαρξη με άλλα δένδρα, του
ίδιου ή διαφορετικού είδους.
Σύμφωνα
με τους ειδικούς - μεταξύ των οποίων η Jeanne Millet, βιολόγος και
ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ, πρωτοπόρος στο πεδίο
της «Αρχιτεκτονικής των Δένδρων» (2) - η κορυφή δεν πρέπει να κόβεται
ποτέ έτσι ώστε να διασφαλίζεται η σταθερότητα, η ανθεκτικότητα
και το υγιές σχήμα του δένδρου. Όταν κοπεί η κορυφή τα κλαδιά
αναπτύσσονται εύθραυστα και ανοργάνωτα και, όχι σπάνια,
τείνουν να πάρουν, άτακτα, τον οργανωτικό ρόλο της κορυφής.
-------------------------------------------------
(1) Από βιολογικής
σκοπιάς, η κυριαρχία της κορυφής του δένδρου στην αρχιτεκτονική
του οφείλεται στην παραγωγή της ορμόνης αυξίνης. Η κορυφή του δέντρου
- ο κορυφαίος οφθαλμός - παράγει την αυξίνη, η οποία μεταφέρεται
προς τα κάτω μέσω του στελέχους. Οι υψηλές συγκεντρώσεις των αυξινών
στους πλευρικούς οφθαλμούς συμβάλλουν στην αναστολή της ανάπτυξης
τους, επιτρέποντας στο κύριο στέλεχος να συνεχίσει την επιμήκυνση του. Καθώς
το δέντρο μεγαλώνει, σχηματίζεται ο δευτερεύων κορμός και τα κλαδιά
που συμβάλλουν στη διαμόρφωση του τελικού σχήματος του θόλου.
Με
λίγα λόγια, μέσω των αυξινών η κορυφή του δέντρου
λειτουργεί ως κέντρο ελέγχου της όλης ανάπτυξη, επηρεάζοντας την κατεύθυνση
της ανάπτυξης και την κατανομή της μάζας των φύλλων για τη
μεγιστοποίηση της απορρόφησης του ηλιακού φωτός.
-------------------------------------------------
(2) Η Αρχιτεκτονική
των Δέντρων συνιστά την μελέτη των πρότυπων ανάπτυξης και της αρχιτεκτονικής
μορφής των δέντρων, με στόχο την επίτευξη της σωστής διάγνωσης της κατάστασης
της υγείας τους.
- Η Αρχιτεκτονική
των Δέντρων επιτρέπει την κατανόηση της τρέχουσας ζωτικότητας των δέντρων
και το προσδόκιμο ζωής τους - στο δάσος ή στην πόλη – παρέχοντας
ζωτικές πληροφορίες για τις καταλληλότερες πρακτικές φροντίδας.
- Η Αρχιτεκτονική
των Δέντρων βασίζεται στη κυκλική μέθοδο αποκρυπτογράφησης της
ιστορίας του δέντρου, σε αντίθεση με την συνήθη γραμμική που
ακολουθεί τη γνωστή διαδρομή από το υγιές δέντρο στο άρρωστο και από
το άρρωστο στο ετοιμοθάνατο. Σύμφωνα με την κυκλική μέθοδο,
ένα δέντρο που έχει υποστεί κλιματικό στρες, ή στρες που έχει προκληθεί
από τον άνθρωπο - πχ. μέσω κλαδέματος - δεν οδεύει στην παρακμή
και στον επακόλουθο θάνατο αλλά είναι σε θέση να αναπτύξει στρατηγικές
άμυνας που του επιτρέπουν να ανακτήσει την ισορροπία του.
- Η Αρχιτεκτονική
των Δέντρων επιτρέπει την ερμηνεία ορισμένων από τα χαρακτηριστικά
του δέντρου που συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα του.
- Η Αρχιτεκτονική των Δέντρων αναδεικνύει ότι τα όλα τα δένδρα δεν
αναπτύσσονται με τον ίδιο τρόπο αλλά ακολουθούν διαφορετικά πρότυπα
– συχνά αλληλένδετα και επικαλυπτόμενα - που τους προσδίδουν την ικανότητα
να προσαρμόζονται στις κλιματικές διακυμάνσεις. Μέσω της Αρχιτεκτονικής
των Δέντρων είναι δυνατό να διακρίνουμε με ακρίβεια ένα γενετικά
κωδικοποιημένο μέρος της δομής ενός δέντρου από αυτό που
καθορίζεται από περιβαλλοντικούς και κλιματικούς παράγοντες. Η οπτική
ανάλυση του δέντρου είναι αδιαμφησβήτητα αναγκαία για τη διάγνωσή, καθόσον
επιτρέπει την κατανόηση της ιστορίας του, την πρόβλεψη της μελλοντικής
του ανάπτυξης και την ικανότητα προσαρμογής στο περιβαλλοντικό στρες.
- Η Αρχιτεκτονική
των Δέντρων είναι απαραίτητη για την ορθή διαχείριση των παρεμβάσεων
στα δέντρα, τόσο στην ύπαιθρο όσο και στις πόλεις. Οι
ακατάλληλες παρεμβάσεις προκαλούν σοβαρές βλάβες στα δέντρα και σπατάλη
πόρων.
Η
σημασία της Αρχιτεκτονικής των Δέντρων στο πεδίο της ορθολογικής τους διαχείρισης
εμφαίνεται στην περίπτωση του κλαδέματος : Όταν το κλάδεμα εκτελείται
δίχως να λαμβάνεται υπόψη η αρχιτεκτονική και οι φυσική τάση
ανάπτυξης του δέντρου, το δένδρο οδηγείται σε πρόωρη γήρανση και στην
δαπανηρή εξάρτηση από επαναλαμβανόμενα κλαδέματα που οδηγούν σε καταστροφική
παρακμή.
#Oikologiki_Symmaxia
«Οικολογική Συμμαχία».
- Για την «Οικολογική Μετάβαση» σε μία κοινωνία βιώσιμης ευημερίας.
- Για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.
- Για τον κόσμο που μπορεί να γίνει.
contact@oikologiki-symmaxia.gr
