Περισσότερες
από 50 χώρες, σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν ήδη αναγνωρίσει την
ασυμβατότητα μεταξύ των φυσιολογικών - σωματικών, ψυχολογικών και
κοινωνικών - αναγκών των ζώων και των συνθηκών ζωής και
συμπεριφοράς στις οποίες εξαναγκάζονται
στο πλαίσιο της βιομηχανίας του θεάματος - τσίρκα, δελφινάρια,
κ.λπ. - νομοθετώντας τις σχετικές απαγορεύσεις. Σε ορισμένες από αυτές
οι απαγορεύσεις αφορούν κάποια ζωικά είδη, στις περισσότερες μόνο
τα άγρια και εξωτικά και όχι τα οικόσιτα, ενώ σε άλλες, όπως η Ελλάδα, οι απαγορεύσεις αφορούν όλα, άγρια
και οικόσιτα.
Ο
δρόμος για την πλήρη αναγνώριση των δικαιωμάτων των ζώων
είναι ακόμη μακρύς, αλλά τα βήματα που έχουν γίνει είναι σημαντικά : Σε
όλο τον κόσμο υπάρχουν σήμερα ολοένα και περισσότεροι θεσμοί που
επιβάλλουν μερικές ή ολικές απαγορεύσεις. «Όταν τα παιδιά
παρακολουθούν παραστάσεις με χρήση ζώων μαθαίνουν ότι τα ζώα υπάρχουν για την
διασκέδαση μας», υπογράμμιζε ο φιλόσοφος και ακτιβιστής για
τα δικαιώματα των ζώων Πίτερ Σίνγκερ. «Εκτός από την
βασανιστική σκληρότητα της ίδιας της αιχμαλωσίας και της περιώνυμης «εκπαίδευσης»
στην οποία υποβάλλονται, η ιδέα ότι θα πρέπει να διασκεδάζουμε με το
ταπεινωτικό θέαμα ενός ελέφαντα, ή ενός λιονταριού (μιας όρκας ή και ενός
δελφινιού) εξαναγκασμένα να πραγματοποιούν παραστάσεις τσίρκου (εκ διαμέτρου αντίθετες
στη φυσιολογία τους), δείχνει κατ’ ελάχιστο την πλήρη έλλειψη σεβασμού στα ζώα
ως προσωπικότητες.»
- Τον Οκτώβριο
1978 διακηρύσσεται πανηγυρικά η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων
των Ζώων, σύμφωνα με την οποία «Κάθε ζώο δικαιούται να ζήσει στο φυσικό
του χώρο (γη, θάλασσα, αέρας) και να αναπαράγεται σύμφωνα με τους φυσικούς
νόμους. Η στέρηση ελευθερίας του ζώου ακόμη κι αν γίνεται για μορφωτικούς
σκοπούς είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη δικαιωμάτων αυτού.»
- Τον Δεκέμβριο
2007 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ συνυπογράφουν στη Λισαβόνα
την «Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης»
σύμφωνα με την οποία «η Ένωση και τα κράτη μέλη οφείλουν να λαμβάνουν πλήρως
υπόψη τις απαιτήσεις καλής διαβίωσης των ζώων ως αισθανόμενων όντων.»
- Τον Οκτώβριο
2013 φθάνει στο Ευρωκοινοβούλιο το θέμα της διοργάνωσης παραστάσεων
με χρήση γερακιών σε σχολεία, που παρουσιαζόταν ως «περιβαλλοντική
εκπαίδευση». Η καταγγελία συνοδευόταν από την έγγραφη μαρτυρία 530 ψυχολόγων
οι οποίοι εξέφραζαν την ανησυχία τους σχετικά με τις παιδαγωγικές και
ψυχολογικές συνέπειες της παρακολούθησης παραστάσεων που χρησιμοποιούν ζώα
καθόσον αποτελούν όχημα διαπαιδαγώγησης στον μη σεβασμό στα έμβια, οδηγούν στην
μη συνειδητοποίηση των μηνυμάτων βάσανου και εμποδίζουν την ανάπτυξη της
ενσυναίσθησης - που αποτελεί σημαντικό βήμα της ανάπτυξης του παιδιού – προκαλώντας
μία ανάρμοστη, χαρωπή και διασκεδαστική αντίδραση στο βάσανο, στη τιμωρία, στον
πόνο και στην αδικία.
- Τον Αύγουστο
2015, η Ομοσπονδία των Ευρωπαίων Κτηνιάτρων - FVE, 46 κτηνιατρικών
οργανώσεων από 38 χώρες, προχώρησε σε δημόσια έκκληση προς τις
ευρωπαϊκές χώρες για το οριστικό τέλος των παραστάσεων με χρήση ζώων.
«Δεδομένου ότι αυτά τα ζώα έχουν την ίδια γενετική σύνθεση με τα όμοια τους
άγρια, δεν υπάρχει περίπτωση ή πιθανότητα να σεβαστούν οι σωματικές,
φυσιολογικές και ψυχικές τους ανάγκες», κατέληγε η έκκληση της FVE. «H χρήση οποιουδήποτε ζωικού είδους,
συμπεριλαμβανομένων των πτηνών, των ερπετών και των οικόσιτων, σε οποιαδήποτε
μορφή ψυχαγωγίας, μεταφοράς ή άλλου είδους «χειραγώγηση», θα πρέπει να
υπόκειται σε επιστημονική και ηθολογική αξιολόγηση».
- Στις 13
Ιουλίου 2022 η ιταλική Βουλή υπερψηφίζει τον «νόμο για την
ψυχαγωγία» ο οποίος περιέχει σαφής ενδείξεις υπέρ της απαγόρευσης της
χρήσης περίπου 2.000 ζώων στα τσίρκα της χώρας. «Τα άγρια ζώα
αναγκάζονται να υιοθετήσουν συμπεριφορές που δεν έχουν στη φύση και, παρόλο που
μερικά από αυτά έχουν εκτραφεί σε αιχμαλωσία για δεκάδες γενιές, εξακολουθούν
να ακολουθούν την τυπική συμπεριφορά των άγριων ομολόγων τους»,
υπογραμμίζει ο νόμος. «Η βιομηχανία του θεάματος με χρήση ζώων δεν έχει ούτε εκπαιδευτική
ούτε πολιτιστική αξία, επηρεάζει αρνητικά την αντίληψη και το σεβασμό του
κοινού για τα άγρια ζώα και θέτει σε σοβαρή δοκιμασία την ευζωία τους».
Αποτελεί
ηθικό καθήκον κάθε πολίτη, κατά συνέπεια, να εκφράζει με κάθε τρόπο και κάθε
πρόσφορο μέσο τη διαφωνία του απέναντι στις παραστάσεις με χρήση ζώων,
σε κάθε δομή που εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τα ζώα ως εκμεταλλευόμενο εργατικό
δυναμικό που υποβάλλεται σε κάθε μορφή κακοποίησης και γελοιοποίησης.
1. Η βιομηχανία
του θεάματος με χρήση ζώων στην Ευρώπη
Η Ευρωπαϊκή
Ένωση δεν προβλέπει ειδική νομοθεσία για την κανονικοποίηση των
παραστάσεων με χρήση ζώων. Παρά ταύτα, παρά την απουσία ειδικής
νομοθεσίας, 23 από τα 27 κράτη μέλη έχουν θεσπίσει νόμους για τον περιορισμό των παραστάσεων, ενώ τα 11 από αυτά έχουν θεσπίσει την πλήρη απαγόρευση.
- Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη
είναι η πρώτη χώρα της Γηραιάς Ηπείρου που έχει θεσπίσει την πλήρη
απαγόρευση των παραστάσεων με χρήση ζώων.
- Η Ελλάδα
είναι το πρώτος κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει νομοθετήσει την πλήρη απαγόρευση.
- Η Σλοβακία
είναι το 15ο κράτος μέλος ΕΕ που προχώρησε στην απαγόρευση
της χρήσης άγριων ζώων από τη βιομηχανία θεάματος - τροποποίηση
υφιστάμενης νομοθεσίας τον Μάιο 2018.
- Το Λουξεμβούργο
είναι το 16ο κράτος ΕΕ που υιοθέτησε ειδική νομοθεσία βάσει
της οποίας η βιομηχανία του θεάματος μπορεί να χρησιμοποιεί μόνο
οικόσιτα –Ιούνιος 2018.
- Η
Γαλλία προχώρησε τον Οκτώβριο 2021 σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων σχετικά με την ευζωία
των ζώων που προβλέπουν την απαγόρευση της χρήσης άγριων ζώων στα τσίρκα εντός
του 2028 και την απαγόρευση κατοχής κητωδών σε Δελφινάρια εντός του 2026.
Η Γερμανία,
η Λιθουανία, η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελούν
δυστυχώς την ομάδα των κρατών της Γηραιάς Ηπείρου που δεν διαθέτουν εθνική
νομοθεσία για την κανονικοποίηση των θεαμάτων με χρήση ζώων.
Παρά ταύτα, η έλλειψη εθνικής νομοθεσίας αντισταθμίζεται από νομοθετικές
ρυθμίσεις μίας πλειάδας Δήμων και Περιφερειών τους που
απαγορεύουν ρητά τις παραστάσεις με χρήση ζώων στον χώρο αναφοράς τους.
- Στο Ηνωμένο
Βασίλειο, η Σκωτία και η Ουαλία έχουν ήδη υιοθετήσει την
απαγόρευση της χρήσης ζώων σε θεάματα, αλλά μόνο αναφορικά με τα άγρια
ζώα.
- Στην Ισπανία,
οι 4 αυτόνομες Περιφέρειες, της Καταλονίας, των Βαλεαρίδων
Νήσων, της Γαλικίας και της Μούρθιας, απαγορεύουν πλήρως τη
χρήση ζώων σε θεάματα. Δεδομένου ότι η πλειοψηφία των Ισπανών
είναι κατά της χρήσης ζώων από τη βιομηχανία θεάματος, στις αρχές του 2017
η Μαδρίτη υιοθέτησε μία διάταξη που απαγορεύει την χρήση ζώων από
τα τσίρκα αλλά εφόσον είναι άγρια.
- Στη Γαλλία
ολοένα και περισσότεροι Δήμοι απαγορεύουν τη χρήση ζώων για θεάματα
στον χώρο αναφοράς τους. Είχε προκαλέσει σάλο η απόφαση ενός πρώην διευθυντή
και δαμαστή τσίρκου να διαλύσει το τσίρκο του, να μεταφέρει τα
ζώα σε καταφύγια και να συγγράψει ένα βιβλίο καταγγελίας που είχε
απρόσμενη επιτυχία.
- Στη Γερμανία
η απαγόρευση της χρήσης ζώων για θεάματα περιορίζεται μόνο στην
χρήση των σκύλων. Για όλα τα λοιπά έμβια είδη υπάρχει μια σειρά
από μη δεσμευτικών οδηγιών που προτείνουν ελάχιστα.
Ειδικά
για τα κητώδη :
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργούν 33 Δελφινάρια που κρατούν σε αιχμαλωσία γύρω στα 300
κητώδη, 5 διαφορετικών ειδών.
- 14 κράτη
μέλη λειτουργούν Δελφινάρια : Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία,
Φιλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λιθουανία,
Μάλτα, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία,
Σουηδία.
-
12 κράτη μέλη δεν διαθέτουν Δελφινάρια : Αυστρία, Κροατία,
Κύπρος, Εσθονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Πολωνία,
Ιρλανδία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ουγγαρία,
Ηνωμένο Βασίλειο.
- Η Ελλάδα
αποτελεί μεταβατική περίπτωση, καθόσον διαθέτει δομή Δελφινάριου αλλά
έχει εγκαταλείψει οριστικά τις παραστάσεις λόγω ανάκλησης της άδειας το 2020.
- Κύπρος, Σλοβενία,
Ουγγαρία, Κροατία διαθέτουν νομοθεσία που απαγορεύει την κατοχή
κητωδών σε αιχμαλωσία.
- Το 2012
η Ελβετία εισήγαγε νόμο που απαγορεύει την εισαγωγή κητωδών
στην χώρα.
- Η Ισπανία
είναι πρώτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς τον αριθμό των Δελφινάριων,
με 12 εγκαταστάσεις σε πλήρη λειτουργία.
2. Η
βιομηχανία του θεάματος με χρήση ζώων στις Ηνωμένες Πολιτείες
Η χώρα
που υιοθέτησε τη σύγχρονη μορφή τσίρκου από το δεύτερο ήμισυ του 18ου
αιώνα δεν διαθέτει εθνική νομοθεσία σχετικά με τις παραστάσεις
με χρήση ζώων. Ο αριθμός όμως των τσίρκων μειώνεται συνεχώς τα
τελευταία χρόνια - περιοριζόμενος σε περίπου 30 μικρά και οικογενειακά - ενώ
πολιτείες και πόλεις, όπως το Νιου Τζέρσεϊ, το Ιλινόις και η πόλη
της Νέας Υόρκης, προχώρησαν στην απαγόρευση της χρήσης των
άγριων ζώων σε θεάματα, ή στην χρήση ορισμένων ειδών από αυτά
όπως οι ελέφαντες.
3. Η
βιομηχανία του θεάματος με χρήση ζώων στη Νότιο Αμερική
Πραγματική
έκπληξη στο πεδίο των θέσεων ως προς την χρήση των ζώων σε παραστάσεις
αποτελεί η άλλη μεριά της Aμερικανικής Ηπείρου, οι χώρες της Νότιας
Αμερικής.
- Η Βολιβία
αποτελεί την πρώτη χώρα στον κόσμο που υιοθέτησε την πλήρη απαγόρευση
της χρήσης οποιουδήποτε είδους ζώου για παραστάσεις, με τον νόμο 4040
του 2009. Ο νόμος είναι ο πρώτος σε παγκόσμια κλίμακα που απαγορεύει τη
χρήση οποιουδήποτε ζώου, οποιουδήποτε είδους, σε παραστάσεις ως εργαλείο «περιττής
σκληρότητας».
- Το
παράδειγμα της Βολιβίας ακολούθησαν διαδοχικά το Περού, η Παραγουάη,
η Κολομβία, η Κόστα Ρίκα και το Μεξικό, απαγορεύοντας με νόμο
τη χρήση άγριων ζώων για παραστάσεις
σε εθνικό επίπεδο, αλλά και ένα πλήθος πόλεων των λοιπών νοτιοαμερικανικών
κρατών που επέλεξαν τη γραμμή της απόλυτης απαγόρευσης.
Ειδικά
για τα κητώδη :
- Το Μεξικό
και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι 2 από τις 7 χώρες που
έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό Δελφινάριων στον κόσμο. Το Μεξικό
έχει 40 Δελφινάρια – 31 από τα οποία σε μόλις 9 από τις 32
ομόσπονδες Πολιτείες - ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες γύρω στα 25.
- Η
Χιλή και η Κόστα Ρίκα δεν εγκρίνουν εδώ και χρόνια την εισαγωγή και
την χρήση κητωδών.
4. Η
βιομηχανία του θεάματος με χρήση ζώων στην Ασιατική Ήπειρο
Η Ασιατική
Ήπειρος αποτελεί την περιοχή με τα χαμηλότερα επίπεδα διασφάλισης
των δικαιωμάτων των ζώων. Μολονότι δεν υπάρχουν ακριβείς
πληροφορίες ως προς τους ισχύοντες νόμους σε κάθε χώρα, γνωρίζουμε ότι
ορισμένες από αυτές έχουν απαγορεύσει τη χρήση άγριων ζώων για παραστάσεις.
- Η Ινδία,
το Ιράν, το Ισραήλ, η Σιγκαπούρη και η Ταϊβάν έχουν
απαγορεύσει την εισαγωγή και την εξαγωγή προστατευόμενων
ειδών που προορίζονται για τσίρκα.
- Ο Λίβανος
έχει απαγορεύσει την χρήση ορισμένων ειδών για παραστάσεις σε τσίρκα.
- Η Κίνα
απαγόρευσε το 2011 τις παραστάσεις με ζώα στους κρατικούς
ζωολογικούς κήπους. Πρόσφατες έρευνες αναφέρουν το 30% των ζωολογικών
κήπων δεν τις έχουν ακόμη καταργήσει ακόμη.
- Παρά
τις επανειλημμένες δεσμεύσεις, η Ινδονησία εξακολουθεί να επιτρέπει την
λειτουργία των περίφημων περιπλανώμενων τσίρκων που χρησιμοποιούν κυρίως
δελφίνια. Τα τσίρκα αυτού του τύπου τα μεταφέρουν αεροπορικά από το ένα στο
άλλο άκρο της χώρας, εξαναγκάζοντας τα σε μια εξαιρετικά αγχωτική και σκληρή
εμπειρία που προκαλεί τον θάνατο τους εντός της 5ετίας όταν στη φύση ζουν έως
και 50 χρόνια.
- Μετά
από την δημοσιοποίηση μιας συγκλονιστικής έρευνας γύρω από τη βάσανο των ζώων
στα τσίρκα το 2018, το Βιετνάμ αναγκάστηκε να προβεί στη λήψη
ορισμένων μέτρων μερικής απαγόρευσης της χρήσης ζώων για παραστάσεις, όπως η
απαγόρευση της χρήσης των άγριων ζώων με πρώτους τους ελέφαντες.
Ειδικά
για τα κητώδη :
- Το Ισραήλ δεν εγκρίνει εδώ και χρόνια την εισαγωγή κητωδών.
- Η Ινδία απαγορεύει εδώ και χρόνια τη σύλληψη, την αιχμαλωσία και την χρήση τους.
Η Ρωσία,
η Ουκρανία, η Ιαπωνία και η Κίνα είναι οι 4 από τις
7 χώρες στον κόσμο με τον μεγαλύτερο αριθμό Δελφινάριων :
- Η Ρωσία
λειτουργεί γύρω στα 43 Δελφινάρια, με 160 δελφίνια και 60
μπελούγκα.
- Η Ουκρανία
λειτουργούσε γύρω στα 15 Δελφινάρια μόλις πριν λίγα χρόνια.
- Η Ιαπωνία
λειτουργεί περισσότερα από 50 Δελφινάρια ενώ η Κίνα περισσότερα
από 101 ενώ άλλα 11 είναι σε φάση κατασκευής. Τα κινεζικά Δελφινάρια
κρατούν αιχμάλωτα γύρω στα 1.307 κητώδη, 15 διαφορετικών ειδών.
#Oikologiki_Symmaxia
#oikologikisymmaxia
«Οικολογική Συμμαχία».
- Για την «Οικολογική Μετάβαση» σε μία κοινωνία βιώσιμης ευημερίας.
- Για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.
- Για τον κόσμο που μπορεί να γίνει.
