Πρώτη η Περιφέρεια Αττικής οφείλει να εφαρμόσει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προώθηση των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων

Από τις πρώτες συνεδριάσεις της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Αττικής, στην οποία συμμετέχουμε από τις αρχές του χρόνου, αντιληφθήκαμε ότι στην Περιφερειακή Διοίκηση «κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου» ως προς το ζήτημα των Πράσινων Προμηθειών ή Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων που εφαρμόζονται από την συντριπτική πλειοψηφία των δημόσιων διοικήσεων ανά την Ευρώπη εδώ και χρόνια. Κανένα περιβαλλοντικό κριτήριο στις προμήθειες, κανένα και στις συμβάσεις για προϊόντα, έργα και υπηρεσίες, παντελής η άγνοια και για την πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση 14900 (ΦΕΚ466) της 21^ης Φεβρουαρίου 2021 που θεσμοθετεί επιτέλους ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προώθηση των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων (2021-2023).

-------------------------------------------

Αθήνα, 16-02-2022

Αρ. Πρωτ.:
 
Προς :               Πρόεδρο Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής,
                          κ. Θεοδωρόπουλο Χρήστο
Κοινοποίηση :  Περιφερειάρχη Αττικής,
                           κ .Γεώργιο Πατούλη
                           κ.κ. Περιφερειακούς Συμβούλους
 
Θέμα : ΕΗΔ περί εφαρμογής από την Περιφέρεια Αττικής της ΚΥΑ 14900 (ΦΕΚ466) - Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προώθηση των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων (2021-2023)

Κύριε Πρόεδρε,
 
Γύρω από τις Πράσινες Δημόσιες Προμήθειες ή και Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις, ο δημόσιος διάλογος και οι σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες ανά την Ευρώπη αναπτύσσονται τουλάχιστον τα τελευταία 20 χρόνια.

Όπως έχει αποσαφηνιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Communication COM (2008) 400 - ως Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις - Green Public Procurement – GPP ορίζεται η προσπάθεια των δημόσιων φορέων να προμηθεύονται αγαθά, υπηρεσίες και εργασίες ελάχιστων περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε όλο τον κύκλο ζωής τους, σε σύγκριση με άλλα αγαθά, υπηρεσίες και εργασίες - με την αυτή πρωταρχική λειτουργία - που θα μπορούσαν να προμηθευτούν.

Έχοντας θέσει ως προτεραιότητα την προώθηση των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προχωρήσει από το 1992 στην παροχή της δυνατότητας εισαγωγής περιβαλλοντικών κριτηρίων σε προκηρύξεις δημόσιων προμηθειών και από το 2008 στη σύνταξη περιβαλλοντικών κριτηρίων για διάφορες ομάδες προϊόντων και υπηρεσιών σε συνεργασία με τα κράτη - μέλη. Το νομικό όμως πλαίσιο της Ένωσης ως προς τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις δημιουργείται στις 26 Φεβρουαρίου 2014, όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκδίδουν τις οδηγίες 2014/24 και 2014/25 με τις οποίες δίδουν τη δυνατότητα διαμόρφωσης των δημόσιων συμβάσεων για την προμήθεια αγαθών, υπηρεσιών, ή και εκτέλεσης έργων, σύμφωνα με μια σειρά περιβαλλοντικών κριτηρίων - ως όρους ανάθεσης - ώστε να διασφαλίζεται το ελάχιστο επίπεδο υποχρέωσης των αναδόχων να προσφέρουν προϊόντα υπηρεσίες και έργα σύμφωνα με την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία.

Ως πεδία καθορισμού των περιβαλλοντικών κριτηρίων για την επιλογή των περιβαλλοντικά αρτιότερων προσφορών προτείνονταν :
α) Ο κύκλος ζωής.
β) Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των διαδικασιών παραγωγής.
γ) Η διάθεση οικολογικών πρότυπων, πρότυπων διασφάλισης συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης κ.λπ.

Ως κατηγορίες προϊόντων, έργων και υπηρεσιών εφαρμογής περιβαλλοντικών κριτηρίων, στο πλαίσιο των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων – άλλες υποχρεωτικά και άλλες επιλεκτικά - ορίστηκαν οι εξής 15 :
1. Προϊόντα και υπηρεσίες καθαρισμού εσωτερικών χώρων.
2. Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οθόνες.
3. Χαρτί φωτοαντιγραφικό και γραφής.
4. Κέντρα δεδομένων, αίθουσες διακομιστών και υπηρεσίες cloud.
5. Ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός, χρησιμοποιούμενος στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης (Υγειονομικός ΗΗΕ).
6. Ηλεκτρική ενέργεια.
7. Τρόφιμα, υπηρεσίες τροφοδοσίας και μηχανήματα αυτόματης πώλησης.
8. Έπιπλα.
9. Εξοπλισμός απεικόνισης, αναλώσιμα και υπηρεσίες εκτύπωσης.
10. Σχεδιασμός, κατασκευή και διαχείριση κτηρίων γραφείων.
11. Χρώματα, βερνίκια και υλικά οριζόντιας σήμανσης οδών.
12. Συντήρηση δημοσίων χώρων
13. Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση οδών.
14. Οδικός φωτισμός και σηματοδότες κυκλοφορίας.
15. Οδικές μεταφορές. 16. Βρύσες κουζίνας και μπάνιου.

Από τότε έως σήμερα, άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθέτησαν μία εθελοντική προσέγγιση στο θέμα των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων και άλλα μια υποχρεωτικού χαρακτήρα. Η εθελοντική προσέγγιση χαρακτηρίζει ως επί το πλείστο χώρες με ισχυρά αποκεντρωμένη δομή που αναθέτουν τις επιλογές και τον υποχρεωτικό η μη χαρακτήρα τους στις αποκεντρωμένες διακυβερνήσεις τους.
- Η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε ως στόχο την μετατροπή του 50% των δημόσιων συμβάσεων σε πράσινες, η Ολλανδία το 100%, η Γαλλία και η Λετονία κάτι λιγότερο του 50% και η Πολωνία το 20%.
- Η Αυστρία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία θέσπισαν την υποχρεωτικότητα των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων σε επίπεδο κεντρικής διακυβέρνησης, με τη Γαλλία να τις περιορίζει στο πεδίο επιλεγμένων ομάδων προϊόντων.
- Ήδη από το 2010, η Δανία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Σουηδία κατόρθωσαν τη μετατροπή του 40-60% των δημόσιων συμβάσεων σε πράσινες, η Ιταλία, η Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Αυστρία, η Σλοβενία, η Σλοβακία και η Λιθουανία τη μετατροπή του 20-40%, ενώ χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Πολωνία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Φινλανδία, η Σλοβενία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Ελλάδα, η Λετονία και η Εσθονία μεταξύ του 0% και του 20%.

Σημειώνεται ότι οι δημόσιοι φορείς είναι από τους βασικούς καταναλωτές στην Ευρωπαϊκή Ένωσης, με ετήσιες δαπάνες προϊόντων και υπηρεσιών της τάξης των 2 τρις ευρώ, σχεδόν το 17% του ΑΕΠ της. Χρησιμοποιώντας τη δύναμη που προέρχεται από τη χρηματοδότηση προϊόντων και υπηρεσιών, οι δημόσιοι φορείς θα μπορούσαν κάλλιστα να πρωταγωνιστήσουν στο πεδίο των βέλτιστων περιβαλλοντικών πολιτικών συμβάλλοντας, πρώτοι, στην βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση.

Στη χώρα μας η εναρμόνιση με την κοινοτική νομοθεσία και τις σχετικές πρωτοβουλίες των λοιπών κρατών-μελών πραγματοποιήθηκε μόλις πέρσι με την Κοινή Υπουργική Απόφαση ΚΥΑ 14900 (ΦΕΚ466) της 21^ης Φεβρουαρίου 2021 των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας (συνημμένα). Μέσω της ΚΥΑ εγκρίθηκε επί τέλους το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προώθηση των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων (2021-2023) το οποίο καρκινοβατούσε τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με την ΚΥΑ, οι δημόσιες αρχές - από τους Δήμους και τις Κοινότητες έως τις Περιφέρειες και την κεντρική διακυβέρνηση - θα πρέπει να δώσουν το παράδειγμα διασφαλίζοντας τον οικολογικό χαρακτήρα των συμβάσεων και των προμηθειών τους, έτσι ώστε να συμβάλλουν :
1. Στη μείωση του ενεργειακού και του οικολογικού αποτυπώματος της λειτουργίας τους, με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
2. Στη συμβολή στην αειφορική και αποδοτικότερη χρήση των φυσικών πόρων και της ενέργειας.
3. Στην προώθηση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας.
4. Στην εξοικονόμηση δημοσίων πόρων, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος του κύκλου ζωής.
5. Στην τόνωση της ζήτησης των δευτερογενών υλικών, ενισχύοντας την εγχώρια επιχειρηματικότητα, τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες, τις υπηρεσίες επισκευής και επαναχρησιμοποίησης, καθώς και το κυκλικό πρότυπο παραγωγής και κατανάλωσης.
6. Στην ενίσχυση της κοινωνικής ευαισθητοποίησης στο πεδίο της προστασίας του περιβάλλοντος.
7. Στην υποβοήθηση της γνώσης και της αναπαραγωγής του μοντέλου των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων και στον ιδιωτικό τομέα.

Με λίγα λόγια, μέσω του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Προώθηση των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων οι δημόσιες αρχές και υπηρεσίες καλούνται να υιοθετήσουν τη διαδικασία των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων (ΠΔΣ) «με την οποία (οφείλουν να) επιδιώκουν να συνάψουν συμβάσεις για αγαθά, υπηρεσίες και έργα με μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθ᾽ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, σε σύγκριση με αγαθά, υπηρεσίες και έργα που επιτελούν την ίδια πρωταρχική λειτουργία τα οποία θα αποτελούσαν το αντικείμενο της σύμβασης υπό άλλες συνθήκες».

Ως εκ τούτου και δεδομένου

ότι η Περιφέρεια Αττικής και οι Υπηρεσίες της δεν έχουν ακόμη καταρτίσει πρόγραμμα εφαρμογής το Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Προώθηση των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων, όπως διαφάνηκε από τη συμμετοχή μας στις πρώτες συνεδριάσεις της Οικονομική Επιτροπής,

η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ καταθέτουμε αντίγραφο του Εθνικού Σχεδίου και καλούμε την Περιφερειακή Διοίκηση να προβεί στην εφαρμογή του σε όσες περισσότερες κατηγορίες προϊόντων, έργων και υπηρεσιών, προς όφελος της υγείας του περιβάλλοντος και εν τέλει της ποιότητας ζωής μας.

Για την «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ για την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ»
Γιώργος Δημητρίου (επικεφαλής)
Στέλλα Αναστασοπούλου
Χριστίνα Τατάγια
 
«Οικολογική Συμμαχία για την Περιφέρεια Αττικής».
- Για τον ριζικό αναπροσανατολισμό των πολιτικών της Περιφέρειας.
- Για την διοικητική και πολιτική της αυτονομία.
- Για την «Οικολογική Μετάβαση» σε μία κοινωνία βιώσιμης ευημερίας.
- Για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.
contact@oikologiki-symmaxia.gr
https://oikosymmaxia.blogspot.com